حدادعادل مطرح کرد؛
سنت اهدای کتابخانه گسترش پیدا کند
رئیس بنیاد دایره‌المعارف اسلامی گفت: در مقابل حراج و فروش کتاب‌های اساتید در کنار خیابان، سنت اهدای کتابخانۀ اساتید وجود دارد که باید این سنت حسنه گسترش پیدا کند.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از مجموعه کتاب‌های اهدایی استاد محسن جهانگیری، مرحوم محمدعلی سپانلو و مرحوم محسن هشترودی صبح روز یکشنبه ۳۱ مرداد با حضور غلامعلی حدادعادل ریاست این بنیاد و استاد جهانگیری در محل بنیاد دایره المعارف اسلامی برگزار شد.
حدادعادل در ابتدای سخنرانی‌اش در این برنامه، ضمن خاطره‌گویی از سه استادی که کتابخانه‌های خود را به کتابخانۀ بنیاد دایره‌المعارف اسلامی اهدا کرده‌اند، گفت: سرنوشت کتاب‌ها معمولاً تراژیک است. مثلاً شخصی ۶۰ یا ۷۰ سال کتاب خریده و گردآوری می‌کند و آن‌ها را مانند فرزندانش دوست دارد و جای هرکدام را هم در کتابخانه می‌داند؛ حاشیۀ کتاب‌ها مطلب یا نقد نوشته و در هرکدام ارجاعاتی داده است. چنین شخصی دلش به حاصل عمرش خوش است؛ اما بعد از او چه اتفاقی می‌افتد؟ معلوم نیست فرزندانش هم مثل خودش کتاب دوست باشند و تازه اگر هم باشند، مشخص نیست که به همان راه حوزۀ کاری پدرشان بروند. فکر می‌کنم ۱۰ درصد از فرزندان راه ذوقی کتاب‌های پدرانشان را ادامه می‌دهند؛ اما در اکثر مواقع فرزندان می‌گویند این چه کاری بود؟ ای کاش پدرمان به جای این کتاب‌های بی‌مصرف، زمین خریده بود!
وی افزود: حتماً گاهی کنار خیابان انقلاب، دیده‌اید که کتاب‌هایی را کیلویی خریده و دانه‌ای می‌فروشند. خلاصه این که، حاصل عمر یک نفر به این شکل، کنار خیابان به باد می‌رود. این سرنوشت بسیاری از کتابخانه‌هاست. در تقابل با این وضعیت، یک سنت خوب وجود داشته که برای دیروز و امروز نیست و ریشه در گذشته دارد و آن سنت، اهدای کتابخانه‌های شخصی به کتابخانه‌های بزرگ است. در کشور خودمان هم چند کتابخانه داریم که اگر این سنت خوب نبود، به شکل امروزشان نبودند.
رئیس بنیاد دایره‌المعارف اسلامی ادامه داد: یکی از این کتابخانه‌ها، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی است که قدمت ۱۰۰ ساله دارد و از دورۀ دوم مجلس شورای ملی، ساخته شده است. این کتابخانه دریای معارف است. کتابخانۀ دیگر، کتابخانۀ آستان قدس رضوی است و کتابخانۀ بزرگ دیگر، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران است که چهره‌ها و بزرگان زیادی کتابخانه‌هایشان را به آن اهدا کرده‌اند. اسم و نام برخی از این بزرگان در مدخل ورودی این کتابخانه ثبت شده است. یکی از این چهره‌ها دکتر محمد مصدق است که دکتر ایرج افشار جرئت کرد و نامش را نوشت و هنگامی که شاه برای افتتاح این کتابخانه آمد، با نام مصدق روبرو شد؛ اما خشمش را فروخورد و نتوانست چیزی بگوید. این کار دکتر افشار با جسارت و جرئت زیاد در زمانی انجام شد که آوردن نام مصدق در جامعه ممنوع بود.
حداد عادل گفت: سنت اهدای کتابخانه باید در جامعه توسعه پیدا کند و این حرف‌ها و کتابخانه‌های بزرگ مربوط به زمانی است تعداد کتاب‌های چاپ شده در سال، در ایران بالای چندصد عنوان نبوده است. در سال ۵۱، تعداد کتاب‌های چاپ شده در ایران، ۶۰۰ عنوان بوده است. امروز این رقم به ۶۰ تا ۷۰ هزار عنوان رسیده است. ما سعی کردیم این فکر را بین اهل علم و استادان نشر بدهیم که کتاب‌هایشان را هدر ندهند و حرامشان نکنند. بهترین کار برای یک عالم این است که کتابخانه‌اش را اهدا کند. برخی از بزرگان هم کتابخانه‌شان را در زمان حیات می‌فروشند که این کار باز از حراج کتاب‌ها در کنار خیابان بهتر است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به خرید کتابخانۀ استاد نجفی برای بنیاد دایره‌المعارف اسلامی گفت: تا به حال اساتید معاصر ده کتابخانه را به کتابخانۀ بنیاد اهدا کرده و یا فروخته‌اند. کتابخانۀ استاد نجفی یکی از کتابخانه‌هایی بود که ژاپنی‌ها به واسطه وجود کتاب‌های ایران‌شناسی در آن قصد خریدش را داشتند؛ ولی رهبر انقلاب هزینۀ خریدش را به ما داده و ما این کتابخانه را خریدیم.
وی در پایان سخنانش گفت: امروز با اهدای این ۳ کتابخانه، این سنت خوب تداوم پیدا می‌کند. امیدوارم از کار ساختمان نیمه‌کارۀ بنیاد دایره‌المعارف اسلامی گره گشایی شود. آن ساختمان ظرفیت یک میلیون جلد کتاب را دارد.
در پایان این برنامه، عبدالعلی عظیمی و استاد محسن جهانگیری نیز به بیان سخنانی پرداختند. جهانگیری گفت: یک بار در کتابخانۀ دانشگاه آکسفورد به یک محقق مصری برخوردم که در کتابخانه مشغول پیدا کردن چند کتاب بود. وقتی از او پرسیدم به دنبال چیست، گفت به دنبال کتابی دربارۀ فقه حنفی می‌گردم. تعجب کردم و به او گفتم همان مصری که از آن آمده‌ای و دانشگاه الازهرش منبع تحقیق دربارۀ فقه حنفی است. تو این جا چه کار می‌کنی؟ آن مرد به من گفت از کتاب‌هایی که من می‌خواهم، تنها همین نسخه‌هایی که در این جا هست، موجود است. یعنی انگلیسی‌ها کاری کرده‌اند که برای تهیه منابع و دسترسی به آن‌ها، باید ارز بخری و پوند و دلار خرج کنی تا به منابع دسترسی پیدا کنی.
در پایان این برنامه ضمن رونمایی از سه کتابخانۀ اهدایی، لوح تقدیر به نمایندگان و خانوادۀ سه استاد اهداکننده تقدیم شد.