در ادبیات کودک با کمبود منتقد مواجهیم

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری فارس، عصری با کتاب در سالن اجتماعات خبرگزاری فارس اختصاص به کتاب «از نوک خودکار من گل می‌چکد» اثر سیدسعید هاشمی داشت.
* نجف‌زاده بارفروش: در حوزه ادبیات کودک با کمبود منتقد و نظریه‌پرداز روبه‌رو هستیم
براساس این گزارش، نجف‌زاده بارفروش در این نشست ضمن بیان اینکه ما در دانشگاه با کمبود منتقد و نظریهرداز مواجهیم، گفت: ما در حوزه کودک و نوجوان و به خصوص ادبیات در دانشگاهها با کمبود منتقد و نظریه‌پرداز روبه‌رو هستیم.
وی با بیان اینکه 62 جلد کتاب چاپ شده دارم و مدیر چهار مجله و روزنامه بودم، گفت: معتقدم اگر ادبیات کودک را جدی بگیریم، آن زمان است که برنده‌ایم.
وی به کتاب «از نوک خودکار من گل می‌چکد» اشاره کرد و گفت: این کتاب نشان می‌دهد که شاعر آن اوزان را به درستی انتخاب کرده و شاعر یعنی جناب هاشمی به وزن‌ها تسلط کامل دارد و اشعار به واسطه انتخاب درست وزن، روان است.
نجف‌زاده بارفروش به ادبیات کودک از حیث زبان،‌بیان و معنا تأکید کرد و گفت: باید این حوزه‌ها در ادبیات کودک جدی انگاشته شود، افرادی چون مرحوم توران میرهادی که از برجستگان این حوزه هستند، در شورای کتاب کودک تشکیلاتی را به راه انداخته بودند که گام ارزشمندی دراین راستا شمرده می‌شود، باید نهادهای دولتی را متقاعد کرد که در این راستا به صورت مادی و معنوی وارد عمل شوند. در این هنگام است که ما برنده خواهیم بود.
* نیک‌طلب: «از نوک خودکار من گل می‌چکد» عاقبت به خیر شد
بابک نیک‌طلب از شاعران حاضر در این نشست ابراز داشت: خوشبختانه باز هم فضا و فرصت فراهم شد تا درباره شعر و ادبیات کودک و نوجوان صحبت کنیم. هر چند توزیع این مجموعه‌ها، دشوار و انتشار آنها هم بسیار سخت است و شارع ان هم از این مجموعهها  اغلب استقبال نمی‌کنند. این امر انگیزه شاعران را می‌کاهد.
به گفته نیک‌طلب، آقای هاشمی اغلب در مطبوعات قلم می‌زند و سردبیر مجله سلام بچه هاست، مجموعه شعر «از نوک خودکار من گل می‌چکد» که سال پیش منتشر شده است، از میان 50 شعر او گلچین شد و درنهایت 15 شعر انتخاب و چاپ شد، اما در این چند سال اخیر آقای هاشمی آثار زیادی را منتشر نکرده بود، اما به تازگی از او شنیدم که توجه بیشتری داشته و امیدوارم بیشتر هم بشود.
این شاعر همچنین با بیان اینکه «از نوک خودکار من گل می‌چکد» از جمله آثار مجموعه نوجوانان است و در میان آن مجموعه، این کتاب خوش درخشیده و برگزیده قلم زرین هم بود، گفت: این مسئله مغتنم است که هر کتابی در هر جایی مطرح می‌شود، و حال آنکه مربوط به کودک و نوجوان باشد. این اثر شامل 15 شعر که اغلب چارپاره، مثنوی و چند شعر نیمایی را شامل می‌شود. هاشمی بیشتر شاعری است که اشعار دل‌انگیز خود را می‌گوید و در پی تحول در شعر نبوده است.
این شاعر همچنین با بیان اینکه اکثر مجموعه‌های این شاعر جوان (هاشمی) با افت همراه نبوده، گفت: زبان شاعر کتاب «از نوک خودکار من گل می‌چکد» مخاطب‌پسند است، این مجموعه شاید نسبت به مجموعههای دیگرش برتری نداشته باشد، اما مجموعه‌ای شسته رفته و منظم است و می‌تون گفت شاعرش اندیشمند برجسته‌ای است.
نیک‌طلب همچنین به برخی موارد در شعر کودک و نوجوان امروز اشاره و با بیان اینکه گاهی شاعر به ضرورت‌های مختلف از بیان آنها شانه خالی می‌کند، گفت: برخی موارد در شعر کودک و نوجوان امروز مطرح است، گاهی شاعر به ضرورت‌های مختلف از بیان آنها شانه خالی می‌کند، اما آقای هاشمی اینگونه نیست و به دستور زبان فارسی آگاه است و آن را رعایت می‌کند، اما گاهی مشاهده می‌شود که شاید نشان‌دهنده سهل‌انگاری بوده است .
وی به عدم رعایت برخی موارد در جملات اشاره کرد و گفت: از نظر شکل ظاهری این کتاب اثر خوب یاست و درنهایت باید بگویم که این مجموعه شعر «از نوک خودکار من گل می‌چکد» عاقبت به خیر شده است.
* باباجانی: شاعر «از نوک خودکار من گل می‌چکد» حاشیه‌ساز نیست
باباجانی از دیگر حاضران در این نشست ضمن بیان اینکه سال 90 کار بزرگی انجام داده‌ام و فرهنگ شاعران کودک و نوجوان را تدوین کردم، گفت: در این مجموعه حدود 100 شاعر از دوره مشروطه تا به امروز گرد هم آمدند و در کنار معرفی آثارشان، بیوگرافی آنها درج شده است، اما متأسفانه این اثر با بداقبالی ناشر مواجه شد و هنوز که هنوز است چاپ نشده است.
باباجانی در ادامه ضمن بیان اینکه آقای هاشمی از آن دست شاعرانی است که در شعر نوجوان موفق‌تر بوده، گفت: یکی از ویژگی‌های کار هاشمی، نزدیکی به روستا و طبیعت است، شاعر هر چه به طبیعت نزدیک‌تر باشد، کارش عمیق‌تر است. او غرق شهرنشینی نشده، هر چند متولد شهر است، اما نگاهش روستایی و پاک است، این نشان می دهد شاعر و نویسنده هر چه به طبیعت نزدیک‌تر باشند کارشان عمیق‌تر است.
وی با بیان اینکه آقای هاشمی شاعر مجموعه «از نوک خودکار من گل می‌چکد» شاعر حاشیه‌سازی نیست، گفت: او دو شخصیت متفاوت دارد، طنز و جدی؛ شخصیت طنزش در ادبیات داستانی قوی‌ است، اما در شعر نگاه مقدس دارد و طنز را به آن صورت وارد اشعارش نکرده است. ویژگی دیگر او این است که اکثر مضامین آثارش به روستا، طبیعت و فصل‌ها برمی‌گردد و مورد دیگر اینکه او شاعر واقعیت‌گرایی است و زندگی را به درستی به تصویر می‌کشد، درنهایت مخاطب نیز به راحتی با او ارتباط برقرار می‌کند، اینها نشان می‌دهد او زندگی را تجربه کرده است.
وی ضمن بیان اینکه برخی معتقدند در اشعار آقای هاشمی غم بسیار است، گفت: این غم‌ها شیرین بوده و آزاردهنده نیست، ولی او نیز امروز به این نتیجه رسیده که باید فضا به سمت شادی برود. امید به آینده و حرکت رو به جلو جزو شخصیت آقای هاشمی است. اشعار از نظر محور عمودی، قوت دارند چون شاعر داستان‌پرداز است.
وی در پایان سخنان خود به برخی واژ‌ها اشاره کرد و گفت: یک یاز وظایف شاعران و نویسندگان، وارد کردن واژه‌های قدیمی و نامأنوس با شعر است.
 
* محقق: شاعر خود را محصور به مخاطب نکرده است
حامد محقق نیز که در این نشست حضور داشت و از شاعران این عرصه شمرده می‌شود نکاتی را مطرح کرد و گفت: نکته اول اینکه یکی از وظایف شعر نوجوان این است که دست مخاطب را از کودکی به بزرگسالی می‌برد، از این جهت این مجموعه کاملاً مجموعه شعر نوجوان محسوب می‌شود. «از نوک خودکار من گل می‌چکد» دارای وزن‌های کوتاه و بلند است، شاعر در پی مضمون و تک‌بیت پیدا کردن و بازی‌های معمول شده امروز، نبوده است.
وی با بیان اینکه اگر اشعار را تک به تک بررسی کنیم شاید نتوانیم آن را نوجوانانه بنامیم و بیشتر نزدیک به شعر خردسالان خواهیم شد، گفت: نکته دوم اما مثنوی‌های آقای هاشمی است، مثنوی از قدیم جایی بوده که شاعر در آن داستان‌پردازی می‌کرده، اما وقتی می‌دانیم آقای هاشمی داستان هم می‌نویسد، در نتیجه در خیلی از مثنوی‌های این مجموعه هم، اما این امر رخ نداده است، اما شعر مسلماً باید دارای روایت باشد و باید بدانیم روایت داستانی با شعری متفاوت است.
محقق درونمایه شعر کودک و نوجوان را دارای تقسیم‌بندی های مختلف دانست و در ادامه با شاره به شعر «قفس» و «کوچ» گفت: برخی اشعار در این مجموعه در حوزه طبیعت قرار می‌گیرند، طبیعت‌گویی خوب است، اما اگر به این مجموعه نگاه کنیم، از یک سو ممکن است مخاطب از این همه طبیعت خسته شود، اما از سویی اتفاقی که در شعر سپید افتاده، و افراد در پی یک پک شعری هستند، این اشعار از ابتدا تا انتها با یک نخ تسبیح به هم تنیده شده است، از این جهت این اتفاق خوب است.
محقق دستخط هاشمی را در اشعار مجموعه «از نوک خودکار من گل می‌چکد» قابل رؤیت برشمرد و گفت: هاشمی خود را محصور به نظر مخاطبان نکرده، و این اتفاق خوبی است. آرایه ادبی که همه اشعار از آن سرشارند «تشخیص» است و علاوه بر مراعات النظیر، این آرایه هم بسیار دیده می‌شود.
* هاشمی و راهنمایی‌های مرحوم قیصر امین‌پور/حس غافلگیری یا ضربه پایانی در اشعارم وجود دارد
سعید هاشمی شاعر «از نوک خودکار من گل می‌چکد» در پایان این نشست، گفت: به یاد دارم کتاب «کسی شبیه بهار» سال 81 از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ شد، خانم عرفان نظرآهاری نقدی بر این کتاب نوشتند و گفتند که اشعار آن غم‌انگیز است. وقتی به کتاب مجدد مراجعه کردم دیدم درست می‌گویند، حتی یک شعر شاد هم ندارند، به این نتیجه رسیدم که بهتر است شادتر نگاه کنم.
هاشمی تصریح کرد: شعر که به سراغم می‌آید به یکباره می‌آید و فکر نمی‌کنم این موضوع تداعی‌شده را باید شاد کنم. در سال‌های پیش مجله «لوبیای سحر‌آمیز» را برای گروه سنی کودک و نوجوان منتشر کردم، چرا که مجله‌ای برای بچه‌ها منتشر نمی‌شد. خودم اقدام به مجوز کردم و سه شماره را تاکنون منتشر کرده‌ام و در ادامه، پنج شماره نیز آماده نشر دارم، ولی می‌بینم که جامعه حمایت نمی‌کند و بچه‌ها نیز به فکر مجله نیستند، ولی من انتشار را ادامه خواهم داد.
وی به ماجرای سرایش نخستین شعرش و ارسال آن برای مرحوم امین‌پور اشاره کرد و گفت: مرحوم امین‌پور پس از دریافت شعرم، ایرادات را منعکس کرده و پس از آن در آبان سال 71 اولین اثرم در یک مجموعه چاپ شد که آن هم با همکاری جناب نیک‌طلب بود. بلافاصله از مجله‌فروشی نزدیک منزلمان چهار عدد از این روزنامه را خریدم، همه را تا خانه خواندم، اول آن را مخفی کردم تا بزرگان منزل متوجه نشوند که درس را رها کرده و سراغ شعر رفتم، اما بعدها مرحوم پدرم بسیار تشویق کردند و بزرگانی چون جناب آقای نجف‌زاده بارفروش، بابک نیک‌طلب و زنده‌یاد قیصر امین‌پور کمک‌های بزرگی به من کردند. من شاعر نوجوان هستم و اگر شعری در حوزه کودک گفتم، ناشر از من خواسته و باید بگویم اشعار نوجوانانه‌ام بیشتر است.
وی ضمن اشاره به راهنمایی‌های مرحوم قیصر امین‌پور تصریح کرد: من سعی کردم کودک‌سرایی و غم در اشعارم نباشد و شعر کودک را به نوجوانان قالب نکنم، اما به صراحت می‌گویم که حس غافلگیری یا ضربه پایانی در اشعارم وجود دارد.
وی در پایان سخنان خود، به استفاده از قافیه‌های بدیع اشاره کرد و گفت: علامه حسن‌زاده شعری با قافیه سخت دارد و من نیز دوست دارم قافیه‌های جدید بسرایم.