به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری رسا، کتاب «قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی» به کوشش و ویرایش محمدعلی طباطبایی از سوی مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث منتشر شد.

این کتاب مشتمل بر ترجمۀ ۱۰ مقالۀ برگزیده از سرشناس‌ترین قرآن‌پژوهان و شیعه‌شناسان در زمینۀ نوع نگاه شیعۀ امامیه به قرآن است که بین سال‌های ۱۹۱۲ تا ۲۰۰۷ به یکی از زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی یا عبری منتشر شده‌ است.

این کتاب از یک پیشگفتار، مقدمه سرویرایستار و معرفی نویسندگان تشکیل شده است.

کتاب «قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی» در دو بخش اصلی «تحریفات» و «قرائات و مصاحف» تدوین شده است و در رأس آن‌ها یک مقاله به‌عنوان «درآمد» است.

این درآمد، مقاله‌ای از پاول زاندر، با عنوان «قرآن یا امام: نگاه شیعۀ امامی به قرآن» است.

بخش اول این کتاب دربرگیرندۀ ۶ مقاله با موضوع تحریف قرائات است؛ عناوین این مقالات به ترتیب عبارت است از: «افزوده‌های شیعه به قرآن»، «قرآن شیعی: بازنگری در برداشت‌های گلشهیری»، «یادداشتی در باب بررسی قرآن شیعی»، «دگر خوانش‌ها و افزوده‌های شیعۀ امامیه به قرآن»، «مسئلۀ تحریف قرآن در تفاسیر شیعی» و «جریان مختلف در آثار تفسیری شیعۀ امامیه متقدم».

موضوع مصاحف در بخش دوم این کتاب و در قالب ۳ مقال بررسی شده است؛ «موادی برای متن قرآن»، «متون مقدس معتبر تشیع امام متقدم» و ««کتاب فاطمه»؛ قرآنی شیعی؟» عناوین مقالات این بخش دوم این کتاب است.

داشتن «منابع پیش‌تر ترجمه شده»، «اصلاح نامه»، «نمایۀ فارسی» و «نمایۀ انگلیسی» می‌توان از امتیازات این کتاب برشمرد.

 در قسمتی از «مقدمۀ ویرایستار» این کتاب می‌خوانیم:

این مجموعه با گلچین کردن مهم‌ترین نگاشته‌های علمی غریبان از آغاز تا تدوین این اثر، در پی آن است که خوانندگان فارسی زبان را در جریان کهن‌ترین تا جدیدترین تلاش‌های، دستاوردها و دیدگاه‌های قرآن‌پژوشی مغرب زمین دربارۀ این موضوع قرار دهد.

تاریخ نگارش این مقالات به گسترۀ یک قرن، از اوایل قرن بیستم تا اوایل قرن بیست و یکم را در بر می‌گیرد. طبیعی است که در چنین گستره‌ای شاهد تغیبر نگرش‌ها و رویکردهای محققان غربی به مسائل مطرح در این حوزه باشیم. بنابراین در هر یک از این دو بخش کتاب، مقالات به تربیت تاریخ چیده شده‌اند تا بتوانند تصویری از چگونگی این تحولات به خواننده ارائه کنند.

مقالات این مجموعه توسط نه نویسندۀ مختلف به یکی از زبان‌های انگلیس، آلمانی و فرانسوی و عبری نوشته شده و سپس به قلم هفت مترجم مختلف به فارسی برگردانده شده‌اند. بنابراین طبیعی است که این مقالات از لحاظ سبب نگارش یکسان نباشند؛ اما برخی هم دیرباب و دشوارند، بدان سان سبب که متن اصلی دارای این ویژگی‌ها بوده است. در فرایند ویرایش این ترجمه‌ها حداکثر تلاش به کار رفته شده است تا در عین وفاداری حداکثری به متون اصلی؛ ترجمه هرچه شیواتر ارائه شود.

 گفتنی است، «ویلیا تیسدال»، «آرتر جفری»، «جوزف الی‌اش»، «اتان کلبرگ»، «بنیامین تاد لاوسن»، «مئیر بر ـ اشر»، «پاول زائدر»، «راینر برونر» و «خالد سندوای» اندیشمندان غربی نویسندگان این مقالات هستند.

 «موادی برای متن قرآن» عنوان مقالۀ نوشته آرتر جفری و ترجمۀ محمدعلی طباطبایی دربارۀ «مصحف علی علیه السلام و «مصحف جعفر صادق علیه السلام» مورد بررسی قرار گرفته است.

در قسمتی از این مقاله دربارۀ «مصحف علی علیه السلام» می‌خوانیم: شیعیان مصرانه برآنند که علی بن ابی‌طالب علیه السلام نخستین کسی پس از درگذشت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم بود که مواد قرآنی را گردآوری کرد و حتی منابع سنی تأکید می‌کنند که او مصحفی برای خود داشت، شکل بیشتر پذیرفته شده این است که پس از درگذشت پیامبر صلی الله علیه و آله سلم مشغول انتخاب جانشینی بودند، علی علیه السلام خود را در خانه محبوس کرد و قسم خورد که عبا بر دوش نگیرد تا زمانی که مواد قرآن را در قالب یک مصحف گرد آورد.

این کار حرف و حدیث‌های دربارۀ بیعت نکردن او با ابوبکر را، که تازه به‌عنوان خلیفه انتخاب شده بود، کمتر می‌کرد؛ اما علی علیه السلام علت این قسم را توضیح داد، و وقتی که کارش تمام شد آن را بر پشت شترش بست و نزد صحابه آورده، گفت: «این قرآن است که گرد آورده‌ام».

وقتی عثمان نسخۀ بازنگری شده رسمی‌اش را آماده کرد، ظاهراً علی علیه السلام به گرمی از  آن حمایت کرد و گفت اگر او هم به‌جای عثمان بود، همین کار را می‌کرد. به نظر می‌رسد که او از مصحف خود به نفع نسخۀ جدید دست برداشته و احتمالاً همان موقع مصحف سوزانده شده است.

 اگر آن مصحف به‌جای مانده بود، قطعاً شیعیان آن را به‌عنوان مصحف معیار بر می‌گرفتند؛ در حالی امروز ما تنها رونوشت‌های متن‌های عثمانی را نزد شیعیان می‌یابیم.

گفتنی است، کتاب «قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی» با شمارگان ۵۰۰ نسخه در ۳۱۱ صفحه به قیمت ۱۳۵۰۰ تومان از سوی مؤسسۀ علمی ـ فرهنگی دارالحدیث منتشر شده است.