«اسطوره‌ همت» بازنمایی شهید همت با روایت‌های مختلف است

محسن حسام مظاهری در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، با اشاره به انتشار کتاب «اسطوره‌ همت: نشانه‌شناسی شهید همت» از سوی نشر آرما، پیرامون این کتاب گفت: این کتاب در حقیقت بازنمایی شهید همت با روایت‌های مختلفی که از این شهید است، محسوب می‌شود که در هر فصل به یکی از روایت‌ها پرداخته‌ام و روایت‌ها را مقایسه کرده‌ام. همچنین از منظر مطالعات فرهنگی و نشانه‌شناسی در ارتباط با بازنمایی شخصیت‌های جنگ در ادامۀ کتاب «شخم در مزرعه» مطرح شده که به‌صورت مصداقی به یک نفر پرداخته شده است.

وی افزود: ما با روایت وقتی مواجه می‌شویم که واقعیت تمام شده و در مورد شهید همت هم زمانی با روایت روبرو هستیم که او در جنگ شهید می‌شود آنچه که از او به جا مانده روایت‌ها است. همت خاطرات، همت سبز، همت بیلبوردهای شهری و ... روایت‌هایی است که از همت مانده و در هر دوره‌ای هرکدام این روایت‌ها دیده می‌شود.

این پژوهشگر تاریخ گفت: سعی کردم یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های جنگ را در شرایط مختلف نشان دهم و در این کتاب حدود 8 روایت کلان را بررسی کرده‌ام. همتِ صداوسیما، همتِ مطبوعات، همتِ «روایت فتح»، همتِ بیلبوردها و بنرهای شهرداری،‌ همتِ خاطرات هم‌رزمان،‌ همتِ آلبوم خانوادگی، همتِ حزب‌اللهی، همتِ اصول‌گرا، همتِ اصلاح‌طلب و ... همراه با تصویر به‌خاطر آن رویکرد نشانه‌شناسی که داشتم را در هر فصل بررسی کرده‌ام.

او اضافه کرد: اگر از شخصیت‌های جنگ از حیث میزان پرداختی که در ادبیات رسمی جنگ و همچنین میزان محبوبیتی که میان مردم دارد بخواهیم نام ببریم چند شخصیت برجسته‌تر هستند که یکی از آن‌ها شهید همت است و در کنار او شهیدان چمران و آوینی نیز قرار دارند.

حسام مظاهری گفت: از میزان اقلام فرهنگی و تنوع محصولات فرهنگی که در مورد این اشخاص تولید شده، می‌توان به این مسئله پی برد و این نشان‌دهندۀ تبدیل شدن شهید همت به یک اسطوره است که در محصولات فرهنگی استفاده می‌شود. البته در این موضوع شخصیت خود شهید نیز موثر است که از شمایل خود شهید تاثیر می‌پذیرد تا تصویری که اطرافیان از آن‌ها نشان می‌دهند، در این اسطوره شدن مؤثر است.

او در پایان گفت: با همین رویکرد می‌شود در مورد شخصیت‌های دیگری نیز ورود کرد و خودم نیز علاقه دارم؛ ولی فعلاً برنامه‌ای برای ادامۀ این کار ندارم و شاید لزومی نباشد حتماً خودم این کار را انجام دهم.

بر اساس این گزارش کتاب «اسطورۀ همت: نشانه‌شناسی شهید همت» اثر محسن حسام مظاهری هم‌زمان با هفتۀ دفاع مقدس از سوی نشر آرما روانۀ بازار کتاب شده است.

این گزارش می‌افزاید، این کتاب تلاشی در مطالعات فرهنگی جنگ ایران و عراق است که همت واقعی را از میان‌ تصاویر و روایت‌ها به خواننده نشان دهد. در این سال‌ها، از محمدابراهیم همت، هرکس تصویری ساخته و روایتی کرده است. اما همتِ واقعی کدام این‌هاست؟ کتاب «اسطوره‌ همت» به‌دنبال پاسخ این پرسش است. این کتاب از سوی نشر آرما در 96 صفحه با قیمت 7هزار تومان روانۀ بازار کتاب شده است.