گودرزی: دیگر چاپ کتاب دربارۀ ادبیات کودک خوشحال‌کننده نیست

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری فارس، هفتاد و هشتمین عصرانۀ ادبی فارس ویژۀ محمد گودرزی دهریزی در خبرگزاری فارس برگزار شد.

*در نام بردن از شاعرانی که زحمت کشیده بودند، انصاف به خرج دادید

محمود پوروهاب در این مراسم با اشاره به سابقۀ دوستی خود با گودرزی گفت: تا آنجا که سابقۀ دوستی من با گودرزی اجازه می‌دهد، می‌دانم که اهل ذوق و دانش است. یکی از وجوه تمایز این کتاب با سایر کتب نوشته شده در این زمینه همین اهل ذوق بودن مؤلف آن است و می‌دانستم که از سال‌ها پیش مشغول کار کردن روی این اثر بوده است و روی این کار حساسیت داشت تا  اطلاعات این کار دقیق باشد. او پا به پای شاعران کار خود را پیش برده است.

وی افزود: بعد از مطالعۀ این کتاب، نکاتی به ذهنم رسید که می‌خواهم عرض کنم در این کتاب نگارنده در مورد اشعار لالایی توضیحاتی دادند و از دیرباز تاکنون به آن پرداخته شده تا جایی که به اشعاری اشاره کرده‌اید که از آن به‌عنوان هیچانه یاد شده که من خودم آن را نمی‌پسندم.

این شاعر کودک و نوجوان گفت: این ناشی از این است که برخی از اشعاری که در کتاب‌های کتاب‌سازی شده آمده را آورده‌اید در صورتی که آن اشعار ناشی از برداشت غلط شاعر از یک نظریۀ غربی است. در صورتی که آن نظریۀ غربی مرادش شعر بی‌معنی نیست بلکه شاعر از آن بد برداشت کرده است.

پوروهاب گفت: نیمۀ دوم کتاب‌ گودرزی را بیشتر پسندیدم، زیرا اغلب کتاب‌ها در نیمۀ اول به کلیات پرداخته‌اند و چیزی دستگیر خواننده و منتقد نمی‌شود و بهتر بود تطبیقی‌تر در این نیمه به مسائل می‌پرداخت. از حسن سلیقۀ شما در انتخاب شعر خوشم آمد و در نام بردن از آن‌هایی که زحمت کشیده بودند، انصاف به خرج داده بودید.

او اضافه کرد: حتی از آن‌هایی که چند کتاب منتشر کردند و دیگر ادامه ندادند نیز اسمی آمده؛ اما در بخشی که شاعران بزرگ دهۀ 60 را نام برده‌اید، از مرحوم قیصر امین‌پور یا جواد محقق نیز اسم برده‌اید. در صورتی که این دو در دهۀ 70 مطرح شدند.

پوروهاب در پایان گفت: شما برای این کتاب زحمت بسیاری کشید‌ه‌اید؛ اما اگر قرار است از 20 نمره‌ای به این کتاب بدهم نمره 16 است. البته من در مقامی نیستم که بخواهم نمره بدهم و امیدوارم کارهای بهتری از شما ببینم.

*در کشور ما اول کتاب‌ها نقد می‌شوند دیگر خوانده نمی‌شوند

بابک نیک‌طلب در بخش دیگری از این مراسم گفت: در کشور ما اول کتاب‌ها منتشر می‌شوند بعد نقد می‌شوند و دیگر خوانده نمی‌شود و این رسم خوبی نیست، زیرا باید اول اجازه داد کتاب خوانده شود بعد از آن به نقد آن پرداخت.

وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های این کتاب گفت: از حیث ضرورت پرداختن به تئوری‌های شعر کودک و نوجوان این کتاب اهمیت دارد و اگر بخواهیم بشماریم از ابتدای انقلاب تاکنون چند کتاب بیشتر منتشر نشده و از این رو پرداختن به این کتب مهم است.

این شاعر کودک و نوجوان گفت: گودرزی به‌صورت شخصی با شعر کودک و نوجوان مرتبط است و خودش به این حوزه علاقه دارد. همچنین استقلال فکری دیگر ویژگی او است که سبب شده به هیچکدام از جریان‌های فکری سیاسی وابستگی نداشته باشد. نگاه از بیرون به شعر کودک و نوجوان دیگر ویژگی او است و این در حالی است که خودش شاعر کودک و نوجوان است.

او اضافه کرد: نگاه علمی و دانش‌مدار به شعر کودک و نوجوان دیگر ویژگی اوست که در محافل عملی و ادبی هم‌زمان حضور پیدا می‌کند. گودرزی ارتباط خود را با مخاطب حفظ کرده و همین سبب شده بتواند بهتر آثار را نقد کند.

نیک‌طلب در پایان گفت: چنین کتاب‌هایی در بازار کمیاب است و جامعۀ ادبی در معرفی کتاب شعر به چنین کتاب‌هایی نیازمند است. پس از مطالعۀ این اثر گفته نمی‌شود که مؤلف گردآوری آثاری را که خوانده انجام داده، بلکه این کتاب حاصل ادبیات کهن فارسی است و برای خواندن آن نیازی به خواندن کتاب‌های شرقی و غربی نیست.

*به امثال گودرزی‌ها نیاز داریم

سیدعلی کاشفی خوانساری با اشاره به زحماتی که گودرزی برای تألیف این کتاب متحمل شده، گفت: نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم بحث نظریات ادبیات کودک و نوجوان است که با نگاهی به تاریخ مباحث نظری این حوزه در نشریات عصر مشروطه مطالبی می‌بینیم.

وی افزود: سال 1340 اولین کتاب‌ها در حوزۀ ادبیات کودک چاپ شده که پیش از انقلاب حدود 40 عنوان کتاب دربارۀ ادبیات کودک و نوجوان منتشر شده بود که  امروز تألیف و ترجمۀ این آثار به 400 عنوان رسیده است که با وجود این تعداد اثر اما آثار کمتری به شعر کودک پرداخته‌اند که با این حال در میان این تعداد اندک گودرزی کار مهمی انجام داده و اثری را در این زمینه تعریف کرده است.

کاشفی خوانساری در پایان گفت: آنچه بیش از همه امروز به آن نیاز داریم امثال گودرزی‌های نظریه‌پرداز در ادبیات کودک و نوجوان است.

*در ادبیات کودک و نوجوان شاعران و نویسندگان خوبی داریم

هادی خورشاهیان در این مراسم گفت: محمد گودرزی دهریزی به‌عنوان یک نویسنده، محقق و شاعر کودک و نوجوان شناخته می‌شود ما باید در ادبیات کودک و نوجوان مراقب تمامیت ارضی و استقلال آن باشیم. ادبیات کودک و نوجوان یک بازۀ 10 ساله مخاطب دارد؛ اما با این حال بیشترین جایزه‌ای که ما در ادبیات می‌گیریم، در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان است. پس نتیجه می‌گیریم در این زمینه نویسنده‌ها و شاعران خوبی داریم.

وی افزود: من تمام آثار گودرزی را خوانده‌ام و معتقدم آثار خوبی دارد؛ اما با این حال چرا وضع ادبیات کودک و نوجوان خوب نیست. از زمانی که ارشاد نویسندگان را بیمه می‌کند، هر کسی می‌آید چهار کتاب چاپ می‌کند آن هم در یک نسخه تا دولت او را بیمه کند و بن‌کارت 250 هزار تومانی بگیرد.

*همه دقت کنیم

خورشاهیان در پایان گفت: به نظرم با توجه به وضع موجود بهتر است شعرا و نویسندگان کارهای جمعی انجام دهند یعنی مثلا آقای گودرزی می‌خواهد کتاب بنویسد، پیش از انتشار آن را به چند نفر از اهالی ادبیات ارائه کند تا نظراتشان را بگوید و بیشتر دقت کند در نوشتن. در مجموع آمدم بگویم همه باید بیشتر دقت کنیم.

*دیگر چاپ یک کتاب دربارۀ ادبیات کودک نباید خوشحال‌کننده باشد

محمد گودرزی دهریزی در پایان این مراسم با تشکر از برگزارکنندگان آن گفت: دوستان بسیار حسن ظن دارند و وقتی از کتاب تعریف می‌کنند من اذیت می‌شوم. اگر نقد صریح داشته باشیم، به یکدیگر کمک می‌کنیم. من اینجا خیلی تعریف شنیدم و شنوای نقدها نیز هستم.

وی افزود: سیر غلطی پیش از این در کتاب‌های این چنینی رقم خورده بود و سعی کردم به درستی به این موضوع بپردازم. شاید تا یک دهه قبل یا حتی دورتر وقتی می‌شنیدیم که کتابی نظری در حوزۀ کودک چاپ شده و به صرف چاپ آن فکر می‌کردیم کتاب ارزشمندی است؛ اما باید عرض کنم امروز بعد از تحلیل ادبیات کودک بر دانشگاه آن هم دانشگاه‌هایی که به راحتی قبول نمی‌کنند تا رشته‌های جدید در ساختار آن‌ها وارد شود از این رو چاپ شدن یک کتاب دربارۀ ادبیات کودک و نوجاون دیگر ارزشمند و خوشحال کننده نیست بلکه باید کتاب‌ها دارای ویژگی‌هایی باشد یعنی این کتاب‌ها واقعاً نظری باشند.

این محقق و پژوهشگر گفت: اینکه نظریات بومی باشند و با توجه به مخاطب نظریه‌پردازی شود و علاوه بر آن این نظریات درونی باشد، نکته‌ای است که می‌تواند یک کتاب را ارزشمند کند. نظریات درونی به این معنی که کتاب‌های نظری این حوزه توسط اساتید ادبیات بزرگ‌سال نوشته نشود، زیرا رایج است که نظریه‌پردازان کتاب‌های بزرگسال به چشم یک حوزۀ خلوت به حوزۀ کودک و نوجوان می‌نگرد و کتابی برای آن می‌نویسد. علاوه بر آن، دیده می‌شود که نویسندگان کتاب‌های نظری در حوزۀ کودک و نوجوان خود شاعر یا نویسنده کودک و نوجوان نیستند.

*پژوهش از روی میل درونی منجر به کار خوبی خواهد شد

او اضافه کرد: ثبت تجربیات در حوزۀ کودک اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. کسی که 30 سال تجربۀ ترانه‌سرایی برای کودکان دارد، می‌تواند نقش مهمی در کتاب‌های نظری داشته باشد. زیرا اشتباهات و تجربیات او خودش یک نظریه است. دلم می‌خواهد پژوهش از سر میل درونی باشد؛ نه از سر تأمین معیشت باشد.

گودرزی مهریزی در پایان گفت: نویسنده در نوشته‌هایش اگر نظم داشته باشد و برای تأمین معیشت دست به قلم نبرد، حتماً کار خوبی نوشته خواهد شد.