از دست پُر مجمع ناشران انقلاب با نامه ۴۴ بندی تا خودتحریمی در حوزه چاپ!/ تعارف چاشنی اصلی
چهارشنبه 22 شهريور 1396

نشست هم‌اندیشی اهالی چاپ و نشر با وزیر ارشاد برگزار شد

از دست پُر مجمع ناشران انقلاب با نامه ۴۴ بندی تا خودتحریمی در حوزه چاپ!/ تعارف چاشنی اصلی

نشست هم‌اندیشی اهالی چاپ و نشر با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شب گذشته برگزار شد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری فارس، نشست هم‌اندیشی اهالی چاپ و نشر با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شب گذشته برگزار شد.
* آموزگار: اختیارات ارشاد متناسب با قوانین دیده نشده است
محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در سخنانی به معضلات امروز جامعه اشاره کرد و گفت: جامعه ما از معضل بزرگ شکاف‌های فرهنگی و اجتماعی رنج می‌برد، اما حضور مسئولینی که دغدغه کاهش آن را دارند مغتنم است. شخصیت دکتر صالحی منطبق با این وضعیت است به خصوص با توجه به اینکه قوانین ما نشان می‌دهد مسئولیت‌های متعددی متوجه وزارت ارشاد است.
آموزگار گفت: متولی امر فرهنگ، ارشاد است اما اختیارات و متناسب با قوانین دیده نشده، بنابراین باید گفت امر فرهنگ انتزاعی نیست و طبیعتاً اقتصاد، سیاست، آموزش و بهداشت ردپایی در حوزه فرهنگ دارد. همچنین بر آن تأثیر هم می‌گذارد.
به گفته وی، انقلاب ایران پیروز شد تا از سنت‌های فرهنگی و فرهنگ بومی حراست کند، بنابراین طبیعی است در حوزه‌های دیگر این همکاری با ارشاد صورت گیرد.
رئیس اتحادیه ناشران گفت: اینطور نیست که سیاست اقتصادی را در کشور درنظر بگیریم و مثلاً پنج کلانشهر به قیمت نابودی کشور درنظر بگیریم، خوشبختانه در حوزه معاونت فرهنگی و در طی مدت مسئولیت دکتر صالحی، اقدامات خوبی صورت گیرد تا فاصله تهران و سایر مناطق کاهش یابد. تصور می‌کنم کار دشواری است که برعهده آقای صالحی گذاشته شده، اما امیدوارمی با توجه به نگاه ایشان و توجه به اصحاب فن بتوانند از فاصله ایجاد شده در حوزه فرهنگی بین اقشار مختلف بکاهند و وضعیت را به گونه‌ای پیش ببریم که فرهنگ در تصمیم‌گیری‌های سیاسی اجتماعی در رتبه آخر از حیث اختصاص بودجه و سیاست‌گذاری قرار نگیرد.
* حسینی: موسسات و مراکز موازی با ارشاد با بودجه‌های کلان!/ هیات امنای موسسه نمایشگاه‌های را سه به سه بچینید
سیدمحمود حسینی نایب رئیس شرکت تعاونی ناشران آشنا در این نشست هم گفت: شما بهتر از ما مطلع هستید که وضعیت کتاب و کتابخوانی در جامعه ما مطلوب نیست، امیدواریم شما به عنوان فرمانده فرهنگی فکری درباره افزایش سرانه مطالعه و توزیع کتاب انجام دهید.
حسینی تصریح کرد: برخی مؤسسات و مراکز موازی با وزارت ارشاد، بودجه‌های کلانی دارند و در حال فعالیت هستند، اینها حتی بعضاً کتاب ناشران را با تخفیف‌های 70 درصد در شهرستان‌ها به فروش می‌رسانند و یا کتاب های درسی را مجدداً تألیف می‌کنند که این کار چند ضرر برای ناشران دارد، اول اینکه ناشر بدنام می‌شود و دوم به قیمت نابودی کتابفروشی‌ها فعالیت می‌کند، اکثر کتابفروشان در شهرستان‌ها با شروع سال تحصیلی با این معضل مواجهند.
وی در خصوص تقویت ناشران و مؤسسات همچنین کتابفروشی‌ها توضیح داد: پیشنهاد می‌کنم تسهیلاتی که برای تقویت ویترین کتاب شهرستان‌ها فراهم شده و تاکنون جواب نداده و نخواهد داد، با تدبیری دیگر بررسی مجدد شود، چرا که در حال حاضر از ویترین موجود حمایت نمی‌شود، باید برای این امر فکری کنیم.
حسینی بیان کرد: شما برنامه‌ای داشتید تا از تازه‌های نشر و کتاب خرید کنید، اگر بودجه مهیا شود، این امر برای تولید کتاب مطلوب راهگشا خواهد بود.
وی در پایان سخنان خود به هیأت امنای شش نفره مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی اشاره‌ای کرد و توضیح داد: در حال حاضر و با احکام جدید، هیأت امنای مؤسسه شامل شش نفر هستند که دو نفر از این افراد از حوزه صنف نشر است، اما این توازن از اعتدال به دور است، چرا که ترکیب دو به چهار باید به سه به سه تغییر کند از نظرات صنف نیز استفاده شود.
* جدلی: آنچه مانع از انتشار کتاب خوب می‌شود، موضوع کاغذ است
مریم جدلی رئیس انجمن فرهنگی زنان ناشر هم طی سخنانی کوتاه گفت: ما در جمهوری اسلامی ایران وزرای مختلفی را دیده‌ایم، در بخش ارشاد برخی از آنها با نشر ناآشنا بودند و تا فضا برای آشنایی مهیا شد، کنار رفتند، اما شما حمایت ناشران را به همراه خود دارید، امیدواریم برنامه‌های کوتاه و درازمدت فراهم شود. پیشنهاد می‌کنیم از افراد متخصص در حوزه نشر بهره‌مند شوید، با این تفسیر که ما هنوز یک مشاور امور بانوان در وزارت ارشاد نداریم، بعضاً مشاوران یا دو یا سه مشغله بودند و یا بازنشسته! امیدواریم در این رابطه اقدامی سریع صورت گیرد.
جدلی بیان کرد: آنچه مانع از انتشار کتاب خوب می‌شود، موضوع کاغذ است، کاغذ امروزه موجب گرانی کتاب شده، از سوی دیگر، کم شدن شمارگان کتاب هم از مواردی دیگر این معضل است، درحالی که کاغذ سرمایه اولیه ماست که اگر با قیمت مناسب به دست ما برسد، شاید کتاب راحت‌تر چاپ شود.
رئیس انجمن زنان ناشر با درخواست ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره از وزیر ارشاد گفت: گفته بودند که ناشران تسهیلات بانکی تعلق می‌گیرد، امیدواریم با تصریح قانون جدید با بهره گم از این تسهیلات استفاده کنیم.
وی افزود: ما ویترین زمینی در کشور بسیار داریم، اما باید برای متضرر نشدن ویترین کتابفروشی‌ها اقدامی صورت گیرد، از سوی دیگر مشکلاتی چون فقدان سیستم توزیع موفق در کشور، آشنا نبودن مؤلفین و مترجمین با قوانین نشر، همه و همه گویای این است که باید کارگاه‌های اموزشی برگزار شود.
وی در پایان به هزینه بالای انبار کتاب هم اشاره کرد و گفت: افزایش تبلیغات و تولید محتوای خوب در نوع نگاه مردم برای بیشتر خریدن و خواندن کتاب مؤثر است.
* دست پر مجمع ناشران انقلاب با نامه‌ای 44 بندی برای وزیر
میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی در این نشست اظهار داشت: آقای وزیر! ما در کنار حوزه کتاب، تئاتر و سینما را هم داریم، ما خواهش می‌کنیم به این موارد و هنر هم توجه کنید، اما همین‌طور که در خدمت کتاب و نشر بودید، همین مسیر را پرقوت ادامه دهید.
وی گفت: ما امروز نامه‌ای را تقدیم شما خواهیم کرد که 44 مورد اساسی حوزه نشر و از جمله مسائل راهبردی، اقتصادی، مطالبات، زیرساخت‌ها، سازمان نشر، توزیع، موضوعات مدیریتی، اداره حوزه کتاب، نشر و چاپ، بحث بین‌المللی و مباحث هدایتی و نظراتی در آن آمده است.
نیلی ضمن امیدواری از اینکه تشکل‌های مردمی جبهه فرهنگی انقلاب، جدی‌تر از قبل دیده شوند، گفت: امیدوارم در فرایند تصمیم‌گیریها و تصمیم‌سازی‌ها و عملیات‌ها جبهه فرهنگی انقلاب را نیز مدنظر داشته باشید.
* ابوالحسنی: مدیران کل‌ ارشاد در بخش چاپ قانون را هم دور زده‌اند!
ابوالحسنی از فعالان حوزه چاپ با بیان اینکه از سال 82 تا 94 تقریباً 470 میلیون یورو بابت ماشین های وارداتی ثبت شده که متأسفانه 15 درصد آنها تنها نو بوده‌اند، گفت: متأسفانه به صنعت چاپ ظلم شده است.
وی گفت: بپذیریم در میان افرادی که به عنوان مدیرکل چاپ در وزارت ارشاد فعال بوده‌اند، بسیاری درست عمل نکرده‌اند، حتی مدیران سال های اخیر هم تصمیمات تأثیرگذاری نگرفته‌اند، حتی بعضا قانون‌هایی هم که بود، دور زدند.
* توکل صدیق: فرهنگسازی با اخلاق‌مداری پدید می‌آید
توکل صدیق نایب رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران هم در سخنان کوتاه گفت: گاهی مدیران ارشاد به حرف‌ها ما توجه نمی‌کنند و نمی‌دانند مشکلات ما چیست، اما خوشبختانه الان شما بهتر از بنده از مشکلات حوزه نشر آگاهید، فکر می‌کنم حضور شما در معاونت فرهنگی، نقطه عطفی در شروع مدیریت اخلاق‌مدار بود.
صدیق توضیح داد: نوع تعامل با صنوف و گوش شنوا داشتن باعث شد شما حرف‌های صنف را بشنوید، چرا که مدیر آگاه، بهتر هم عمل می‌کند. اخلاق زیربنای فرهنگ است و اگر می‌خواهیم اخلاق در جامعه اصلاح شود، باید به فرهنگ توجه کنیم، زیرا فرهنگسازی با اخلاق‌مداری پدید می‌آید، اول مدیران باید اخلاق‌مدار باشند و بعد به کار بپردازند، اما آنچه الان در سطح مدیریت و بدنه جامعه دیده می‌شود، بحران در این حوزه است.
وی افزود: خوشبختانه در حوزه ممیزی کتاب و آزادی بیان و قلم با حضور شما، ثمرات خوبی را شاهد بودیم و با حضور شما بدون تنش به آنچه می‌خواهیم رسیدیم، شما با وجهه‌ای که دارید، نقشی را که باید از طریق اعتمادسازی و ترویج مسیر اعتدال ایجاد می کردید، آماده کردید و امیدوارم در دوره آقای صلبی در معاونت فرهنگی هم ادامه مشکلات حل شود، اما از مواردی که باید به آن توجه کرد، کپی غیرمجاز و قاچاق کتاب است که از محوری‌ترین سیاست‌هاست و باید پیگیری شود.
* قدیانی: از نمایشگاه نوزدهم کتاب تا سی ام بخش کودک زیر سازه‌های موقت است!
نادر قدیانی رئیس انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان به دغدغه‌های حوزه کودک اشاره کرد و گفت: یکی از دغدغه‌ای اصلی مسئولان ما باید حوزه کتابخوانی کودک و نوجوان باشد، چرا که کتابخانه‌های عمومی حوزه کودک و نوجوان تا چند سال قبل مورد توجه نبود، اما با ورود آقای مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، توجهاتی صورت گرفت، اما اینها نیز اندک است، ما باید برای ایجاد کتابخانه‌های تخصصی اقدام کنیم.
قدیانی به نمایشگاه بین‌المللی کتاب اشاره‌ای کرد و با گلایه از اینکه از دوره نوزدهم تا سی‌ام بخش کودک و نوجوان نمایشگاه زیر سازه‌های موقت بوده، تصریح کرد: این امر موجب شده مراجعات خانواده‌ها سال به سال کاهش یابد، توقع ما این است در بخش کودک نمایشگاه، کارگروهی با ارتباط با شهرداری طی مدت باقیمانده شش ماهه، سازههای موقت را به دائمی مبدل کنند، باید برای باران و برف زیر سازه‌های موقت چاره‌اندیشی اساسی کنیم.
وی در پایان به بخش هفده ماده 92 در برنامه ششم توسعه که دولت را مکلف می‌کند اشاره کرد و گفت: آیین‌نامه اجرایی آن نوشته، مصوب و باید اجرایی شود، توقع داریم این کارگروه شکل گیرد و آیین‌نامه آن نوشته شود.
* مظاهری: متولی صنعت چاپ ارشاد است
مظاهری از فعالان حوزه چاپ اظهار داشت: واحدهای کوچک چاپ به ویژه در این زمانه خطیر در شرایط بدی قرار گیرد، شرایط اینها را نامطلوب می‌بینم. باید کمکی صورت گیرد، چرا که در گذشته با کمک معاونت فرهنگی و وزیر ارشاد وقت، کارگروهی تشکیل شد، جلسه مهمی برای آن هم برگزار شد و دو وزیر ارشاد ودارایی بحث‌های خوبی در این موضوع صورت دادند و قرار شد کارگروهی پیرامون حل این مسائل تشکیل شود، چرا که مشکلاتمان بیشتر در بخش اجراست. با وجود حرف‌های مهم در ان جلسه، کارگروهی تشکیل نشد، اما اخیراً شاهدیم از اختیارات مربوط به صنعت چاپ به وزارت صنعت و معدن محول شده، از این رو بسیار نگران هستیم، چنانچه صحبت فرهنگ و صنعت را می‌کنیم، آگاهیم که متولی ما ارشاد است و نمی‌خواهیم این متولی را از دست بدهیم، اگر چنانچه به جای ارجاع، موارد پیگیری شود، بیشتر به ما کمک میکند، استدعا دارم در این موضوع ما را جزو خانواده ارشاد محسوب کنید، چرا که چاپ و نشر در هم تنیده شده و می‌دانیم که مسئله نشر مهم و یک فعالیت استراتژیک برای ارشاد تلقی می‌شود، اما چاپ بدون نشر و نشر بدون چاپ بی‌معناست.
* عابدین: خود تحریمی می‌کنیم
بابک عابدین رئیس اتحادیه صادرکنندگان چاپ، ضمن اشاره به اینکه حدود سه سال گذشته 60 میلیون یورو سرمایه‌گذاری صورت گرفته که بیشتر مربوط به چاپ و بسته‌بندی و لیبل بوده، گفت: این موضوع نیاز کشور بود، ما باید در نمایشگاه های بین‌المللی حضور داشته باشیم، ولی باید بستر صادرات محصولات چاپی را نیز فراهم کنیم، باید بدانیم پس از برجام، سهم ما از 4 درصد به 6 درصد در منطقه رسیده است، از سوی دیگر، واردات کاهش یافته، اما نکته مهم اینجاست که چاپخانه‌های وابسته به دولت نباید از ارشاد مجوز بگیرند، چرا که هیچ جای دنیا چاپخانه‌های دولتی وجود ندارد و باید این سرمایه‌گذاری‌ها را حفظ کنیم. ما خودتحریمی داریم، چرا که وزارت صنعت برای یک نوع مقوا و کاهش تعرفه، زمزمه‌هایی می‌کند، می‌خواهد تعرفه کاغذ را به مقوا برسانیم، این خودتحریمی است.
* حسینی: در بخش شخصیت‌سازی کم توجهی کرده‌ایم
حسینی از فعالان بخش نوشت‌افزار تصریح کرد: تا سال‌های گذشته اتفاقی به عنوان نوشت‌افزار و محصولاتی با طرح‌های بومی نداشتیم، اما تجربه دولتی را داشتیم، نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی و اتفاقی که طی شش سال اخیر افتاده می‌بینیم امروز 70 مجموعه محصولات ایرانی تولید می‌کنند، ما برای این موضوع نقشه جامعی طراحی کردیم که خدمت شما ارائه خواهیم کرد اما باید به صراحت بگویم حوزه شخصیت‌سازی و کاراکترسازی با بی‌توجهی همراه است که برای آن باید برنامه ویژه‌ای تدارک دید.
* یک پیشنهاد به وزیر برای واسپاری امور: طبق برنامه شما عمل نکردیم، روز قیامت از ما شکایت کنید
جلالی عضو هیأت مدیره اتحادیه آشنا در سخنانی بیان کرد: طی 36 سالی که از عمر وزارت ارشاد می‌گذرد، تنها دو فرصت طلایی با حضور شما و آقای مسجدجامعی را شاهد بودیم، ما هر بلایی که کشیدیم از دست دولت بود، دولت چنبره را بر سر حوزه فرهنگ خصوصاً نشر زد و به نوعی آوار شد، اما شما با ارائه برنامه طولانی و سخت خود که در روز رأی اعتماد ارائه کردید نشان دادید که شناخت کامل از مبانی و آسیب‌شناسی های حوزه فرهنگ داردی و نمایان شد که شما یک انسان فرهیخته در این حوزه هستید، اما تأکید می‌کنم دلم باید از حوزه اجرائیات یک وجب به عقب برود و متقابلاً همان تئوری شما درمان کار است، یعنی واسپاری؛ کدام وزیر می‌گوید که کار مردم را به مردم نسپارید، ولی من از شما تقاضا دارم و از صنف استدعا می کنم اگر می‌خواهیم واسپاری با قدرت انجام دهیم، باید همگرایی داشته باشیم، و تا زمانی که به گفتمان مشترک نرسیم نمی‌توانیم از معاونت فرهنگی و وزیر استدعای واسپاری داشته باشیم، زیرا آدم‌های ضعیف هیچ وقت مدیریت نمی‌کنند.
به گفته جلالی، آقای صالحی! ما پس از 12 وزیر به شما امید بسته‌ایم، شما به لحاظ اشراف، صداقت ما را امیدوار کردید، اگر واسپاری را کامل نگرفتیم و طبق برنامه شما عمل نکردیم، شما روز قیامت از ما شکایت کنید، اما دستور دهید در کارگروه واسپاری، نمایندگان آگاه و بصیر نسبت به نیازسنجی‌ها و مطالعه در رابطه با برنامه سوم توسعه با تلفیقی از دولت‌های و مردم واسپاری را انجام دهید. مشکل اساسی این جمع، ارتقای تقاضا است و باید بپرسیم چرا در جمهوری اسلامی ایران ارتقاء کتابخوانی صورت نمی‌گیرد؟
* عابدینی: تعرفه‌های گمرک زیاد است
در بخش دیگری از این نشست، عابدینی مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل که به تازگی به این سمت منصوب شده، از برگزاری نمایشگاهی در هفته کتاب با کمک مادی و معنوی ارشاد خبر داد و گفت: ما هدفمان این است کتاب در دسترس همگان قرار گیرد.
وی درباره کپی‌رایت گفت: طبق اتفاقات دو سال اخیر، ناشران خارجی تعامل بهتری را با ما ایجاد کردند و قصد دارند به بازار نشر ایران کمک کنند. ما باید به سمت استانداردهای بین المللی حرکت کنیم و در جهت تولید کتاب گام برداریم، اما از دیگر موضوعات اساسی و مهم ما گمرک است، گاهی هزینه های ارسال یک کتاب آزاردهنده است و باعث می‌شود کاری را نتوانیم در حوزه نشر انجام دهیم، ولی تلاشمان این است کتاب با ارزانترین قیمت به دست مخاطب برسد.
وی در ادامه سخنان خود به واسپاری اشاره کرد و گفت: از آنجا که اشاره کردید، واگذاری امور به صنوف باید صورت گیرد، چون این اتفاق در سال قبل رخ نداد،؛ تقاضا داریم این امر به انجمن ناشران بین‌الملل واگذار شود. با توجه به اینکه تعرفه‌های گمرک در نمایشگاه بین‌المللی یک درصد و در طول سال 4.5 درصد است، زمانبندی می‌طلبد تا امر ترخیص کتاب به موقع صورت گیرد.
* فردی که برای قاچاپ کتاب دستگیر و زندانی شد
یکی از فعالان نشر در این نشست به قاچاق کتاب، بسته شدن چند سایت و پیگیری‌هایی از طریق یک کانال تلگرامی و دستگیری یک توزیع‌کننده متخلف در شهرستان اشاره کرد و گفت: این فرد دستگیرشده و راهی زندان شده است، شما باید با دادستانی جلسه‌ای داشته باشید تا روند قضایی به شکل دیگر باشد و کار ناشران تسهیل شود، چون تقلب کتاب در قانون جرم محسوب نمی‌شود.
* انجمن کتابفروشان جبهه فرهنگی انقلاب نکاتی و راهکارهایی را برای وزیر ارائه کرد
اسماعیلی انجمن کتابفروشان جبهه فرهنگی انقلاب (خوشه) در این نشست گفت: شش سال است از شکل‌گیری انجمن کتابفروشان جبهه فرهنگی انقلاب می‌گذرد. ما در سطح کشور گستردگی با 100 عضو داریم، این دوستان خودجوش وارد فضای کتابفروشی شدند، دغدغه ما این است به هر شکل ممکن در فضای کتابفروشی حضور داشته باشیم. خوشه آهسته و پله پله تشکیل و راه‌اندازی شد، ما شتابزده عمل نکردیم  در ادامه، مجمع عمومی، هیأت امناء و هیأت مدیره را تشکیل دادیم و کم‌کم به ثبات رسیدم تا فعالیت‌مان جدی باشد. ما فعالیت جدی را با شبکه‌سازی و گفتما‌ن‌سازی آغاز کردیم، اما از سوی دیگر نکات مختلفی در فضای کتابفروشی‌ها داریم. دوستان ما سابقه کمی ندارند و با توجه به سابقه فعالیت‌شان، ما امروز نکاتی را به شما از طرح تابستانه و فصلی، مزایا و معایب آن گرفته تا آسیب‌های نمایشگاه بین‌المللی و راهکارهای برون رفت از آن و... مواردی را خدمت شما ارائه می‌کنیم.
* مهرآبادی: خودبسندگی را تدبیر کنید/ وقت آن نرسیده در بخش کتاب اعلام بحران کنید؟!
مهرآبادی مدیرعامل مجمع ناشران دفاع مقدس هم با این ادبیات که آقای وزیر! به شما تسلیت می‌گویم، من شما را می‌شناسم و بستر خانوادگی و به جهت همکاری سابق شما را می‌شناسم، شما به این جایگاه به عنوان سمت نگاه نمی‌کنید، گفت: ما نیازمند حمایت و وام هستیم، اما اینها چیزهایی نیست که مدنظر ماست، گمانم این است، آنجا هم شما نشسته‌اید افراد زیادی را به خود دیده است، من اما شما را فرصت طلایی برای فرهنگ می‌دانم، شما شباهت‌های زیادی با آقای مسجدجامعی دارید و این مسئولیت‌تان را سخت‌تر می‌کند.
وی گفت: من از حوزه دفاع مقدس سخن می‌گویم، تأکید می‌کنم آرامش همین جلسه امروز را هم مدیون آن روزها هستیم، اما یک راه این است برای موارد مطرح شده، شما پس از چهار سال راهکاری ارائه دهید، خداحافظی کنید و بروید، ول یاز سوی دیگر می‌توانید سیاستگذاری کنید و چند تیم پژوهشی ارائه دهید، زیرا مشکل امروز ما کاغذ نیست، مشکل امروز ما این است مردم به مرحله خودبسنده علمی رسیده‌اند، ولی اعلام می‌کنیم که در بخش کتاب باید اعلام بحران کنید، آیا وقت آن نشده که ستاد بحران در این حوزه تشکیل شود؟ پیشنهاد می‌کنم گروه‌های پژوهشی در این ستاد بحران به خدمت گرفته شوند و هر چه نیاز است هزینه گردد، مردم باید احساس نیاز کنند، اما با تمام این تفاسیر، حتی اگر امروز کتابی را با 70 درصد تخفیف و یا حتی مجانی ارائه کنیم، خواننده‌ای ندارد، اما اوایل انقلاب، مردم حکومت مستقر نداشتند و برای تأسیس دولت احساس نیاز به مطالعه می‌کردند، بنابراین این خودبسندگی را باید تدبیر کنیم، اما اگر این امر در دوره وزارت شما دست نداد، افتخار کنید که آن را بدعت گذاشته‌اید.
 
نظر بدهید