سنت تعلیقه‌زنی و حاشیه‌نگاری باید مجدداً احیا شود

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، نمایشگاه و فروشگاه کتاب اندیشه با حضور آیت‌الله علی‌ اکبر رشاد مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی و جمعی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی و همچنین اصحاب نشر افتتاح شد.
آیت‌الله رشاد در این مراسم گفت: یکی از مسائلی که از آن غافل هستیم و حتی گاه به آن حمله می‌کنیم و نقطه‌ضعف محققان و مؤلفان قلمداد می‌کنیم، سنت تعلیقه‌ زنی، حاشیه‌ نگاری و شرح‌نویسی به جای تألیف مستقل و تولید آثار جدید است. ممکن است بعضی از ما حتی به این رویّه نگاهی منفی داشته باشیم که چرا متن تولید نمی‌کنیم و چرا این‌قدر شرح‌نویسی و حاشیه‌نگاری؟، چرا این‌قدر تعلیقه‌زنی؟ و چرا از متون قدیم عبور نمی‌کنیم. باید گفت که این روش‌ها و رفتارها یک‌سلسله مبانی معرفتی، فرهنگی و ادبی، حقوقی و اخلاقی دارد و به نحوی ارزش‌گذاری به آثار گذشتگان و رعایت حقوقشان  قلمداد می‌شود.
امروز می‌بینیم که فرد کتاب دیگری را می‌گیرد و یک مقدار مطلب به آن اضافه می‌کند و به نام خودش چاپ می‌کند و در هیچ‌جا نیز اشاره نمی‌کند از چه منبعی استفاده کرده است، ولی در گذشته سنت به این‌صورت بوده که می‌گفتند صاحب اثر زحمت کشیده است.
وی ادامه داد: طی دو سه دهۀ اخیر چهره‌هایی در دانشگاه‌ها و احیاناً حوزه‌ها پیدا شده‌اند که کارشان شده گرته‌ برداری آثار برون‌مرزی و بومی‌سازی سخنان بیگانگان و تحویل آن به‌عنوان نظر نو و نظریه‌پردازی به طبقات جوان و بلکه تحصیل‌کردگان دانشگاهی کم‌‎سواد و کم اطلاع. این عناصر پرادعای بی‌مایه که آستانۀ توان علمی و هنر پژوهشی‌شان همین حد است که مدعیات دیگران را نشخوار کنند، متأسفانه در آشفته‌بازار کنونی دانش و دانشگاه‌های ما برای خود دفتر و دکانی به هم زده‌اند و این همه را جز از راه نقض حقوق مؤلفان و متفکران دیار غرب و سوء استفاده از جهل و بی‌اطلاعی مخاطبان خود فراچنگ نمی‌آورند! این جماعت در حقیقت مترجمانی‌اند که نه به شیوۀ ترجمۀ معلوم‌المتن، بلکه به‌شیوۀ برگردان آثار و آراء مکتوم‌المتن به سرقت و فروش کالای کلمات زندگی می‌گذرانند.
آثار و آراء این حضرات چنان تقلیدی و گرته‌بردارانه است که گاه می‌توان آنها را به دفترخانۀ ثبت اسناد برد و با تطبیق با اصل خارجی‌شان مهر «کپی برابر با اصل» بر روی جلد آنها زد!
سید غلامرضا حسینی، مدیر عامل سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی به‌مناسبت افتتاح فروشگاه کتاب اندیشه در گفت‌وگویی گفت: اصلی‌ترین عامل برای جذب مخاطبی که به‌دنبال کتاب به‌صورت فیزیکی و سنتی است، داشتن یک ویترین برای عرضۀ مناسب آثار می‌باشد.
حسینی افزود: این ویترین اگر خوب و مناسب و در مکانی صحیح و حساب شده باشد قطعاً می‌تواند مخاطب را برای انتخاب کتاب جذب و نزدیک کند. ممکن است امروزه در فضای مجازی امکان تهیه و مطالعۀ کتاب وجود داشته باشد اما فروشگاه‌های کتاب می‌توانند کمک کنند تا اهالی اندیشه و مطالعه بیایند و با دقت بیشتری بر موضوع مورد نظرشان تمرکز کنند.
وی ادامه داد: خیابان انقلاب قلب تپندۀ نشر ایران است و از لحاظ موقعیت مکانی به قولی بورس کتاب در کشورمان به‌شمار می‌رود. در واقع اگر بخواهد اتفاق مهمی در نشر کشور بیافتد در این راسته و خیابان باید محقق شود و فروشگاه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی از همین وجه و همچنین نزدیکی به دانشگاه تهران از مزایای زیادی برای ارتباط گرفتن بیشتر با اهالی کتاب برخوردار است.
حسینی افزود: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی تا‌کنون بیش از ۱۴۰۰ عنوان کتاب و مجله منتشر کرده است که حتی ظرفیت مکانی این فروشگاه مقتضی آوردن همۀ آن محصولات نیست.
حسینی در ادامه از تهیۀ کتب الکترونیکی و حضور در فضای مجازی برای فروش آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی خبر داد و گفت: ما در وضعیت فعلی از طریق سایت پژوهشگاه امکان خرید کتاب‌هایمان را برای مخاطبین فراهم کرده‌ایم، ضمن اینکه اخیراً محصولاتمان در چندین اپلیکیشن موبایلی عرضه و به‌فروش می‌رسد.