چالش‌های توسعه در دوران بعد از انقلاب اسلامی

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از فارس، کتاب «توسعه گرایی و هویت فرهنگی در ایران معاصر» نوشته محمدجواد هراتی (عضو هیأت علمی دانشگاه همدان) از سوی دفتر نشر معارف و دانشگاه معارف اسلامی به چاپ دوم رسید.

موضوع اصلی این کتاب درباره توسعه کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است. انقلاب فرهنگی اسلامی ایران بر تلاش‌های رژیم پهلوی که همسو با توسعه شبه ‏غربی بود، خطّ بُطلانی کشید، اما از آنجا که توسعه کشور از اولویت‌های دولت‌ها در دوران جمهوری اسلامی بود و الگوهای جدیدی بر اساس مبانی دینی و شرایط فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور تدوین نشده بود، استفاده از برخی نمونه‌های بیرونی، چالش‌هایی را به ویژه در حوزه فرهنگی به وجود آورد.

البته در این دوران، برخلاف دوران پهلوی، هدف از این کار، گسترش فرهنگ غربی نبوده و تلاش‌هایی برای مقابله با آن صورت گرفته است. از جمله اینکه رهبر معظم انقلاب با توجه به پیامدهای این الگوها، تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را مطرح کردند.

این پژوهش درصدد است تا توسعه در ایران از دهه 1320 تا عصر حاضر (دوران جمهوری اسلامی) و نیز چالش‌های هویتی برآمده از آن را واکاوی کند.

هویت و مبانی نظری آن (شامل مفهوم هویت، ضرورت هویت در جامعه و اهمیت شناخت آن، رویکردهای مختلف هویت، هویت و فرهنگ، بحران هویت و چالش‌های هویتی)، توسعه و مبانی نظری آن (شامل بررسی مفهوم توسعه، ابعاد گوناگون توسعه و ارتباط آن با یکدیگر، خاستگاه و مبانی نظری توسعه)، مبانی نظری مناسبات توسعه و هویت (شامل مناسبات نهادین توسعه و هویت، نظریه‌های توسعه و بحران هویت، الگوهای توسعه، ارزش‌ها و هویت، نسبت توسعه صنعتی با فرهنگ، توسعه ‏گرایی و تبدیل ثروت به ارزش، الگوهای حل بحران هویت در فرآیند توسعه)، توسعه و چالش هویت در عصر پهلوی (شامل تحولات اقتصادی اجتماعی ایران در عصر پهلوی اول، نیاز به توسعه در عصر پهلوی دوم و ساختار اقتصادی ـ اجتماعی آن، توسعه در عصر پهلوی دوم، نتایج و پیامدهای توسعه اقتصادی در عصر پهلوی دوم، فرهنگ و هویت‏سازی فرآیند توسعه در عصر پهلوی، پارادوکس‏های هویت ‏سازی در عصر پهلوی دوم، بحران هویت در فرآیند توسعه و رویداد انقلاب اسلامی)، توسعه‏ گرایی و هویت فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران (نیاز به بازسازی و پیشرفت در ساختار اقتصادی ـ اجتماعی پس از جنگ، سیاست توسعه از جمهوری اسلامی ایران پیامدهای اجرای برنامه‌های توسعه در جمهوری اسلامی ایران، فرآیند تغییر ارزشها و فرهنگ در فرآیند توسعه، هویت‏ سازی در جمهوری اسلامی)، بررسی تطبیقی چالش‌های هویتی در فرآیند توسعه ایران معاصر (بررسی تطبیقی دو عصر متفاوت، بررسی علل حل نشدن چالش‌های هویتی در فرآیند توسعه)، منابع مؤثر بر تدوین الگوی تعالی و پیشرفت (منابع اسلامی مؤثر بر تدوین الگوی تعالی و پیشرفت، محورهای تعالی و پیشرفت از دیدگاه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب)، بایسته‌های الگوی تعالی و پیشرفت (شامل بخش‌هایی چون عدالت محوری، مدیریت فرهنگ ‏محور، هویت ‏سازی، تولید علم بومی)، فصل‌های هشت گانه این کتاب را تشکیل می‌دهند.

نویسنده در این اثر بیان می‌کند که در عصر پهلوی، بر گسترش فرهنگ غربی به عنوان زمینه‌های لازم توسعه تأکید می‌شد، اما در دوران جمهوری اسلامی، مقابله با فرهنگ غربی، علیرغم ظهور برخی مظاهر فرهنگی غرب، از پیامدهای ناخواسته اجرای الگوهای بیرونی توسعه در این دوران محسوب می‌شود. تدوین الگویی بر اساس آموزه‌های دینی و ویژگی‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور در قالب الگوی «تعالی و پیشرفت» می‌تواند زمینه‌های پیشرفت ایران اسلامی را فراهم آورد و با ارائه راه‏ حل‌هایی برای چالش‌ها، از بروز بحران جلوگیری کند.

چاپ دوم «توسعه گرایی و هویت فرهنگی در ایران معاصر» در 248 صفحه، قطع وزیری، با شمارگان 500 نسخه و قیمت 11هزار تومان به تازگی از سوی دفتر نشر معارف و دانشگاه معارف اسلامی روانه بازار کتاب شده است.

***

برای تهیه کتاب «توسعه گرایی و هویت فرهنگی در ایران معاصر» و دیگر آثار دفتر نشر معارف می‌توان از طریق سایت پاتوق کتاب: ketabroom.ir یا دفتر مرکزی نشر معارف قم (02537740004) یا از طریق فروشگاههای پاتوق کتاب اقدام کرد.