سنگری: خویشتن خودمان را مطالعه و بررسی کنیم/ قرایی: ندیدن «سنگریها» و «حقانیها» ظلم به فرهنگ است
محمدرضا سنگری در مراسم رونمایی از کتابش گفت: در کتاب خدا انسان به خواندن چند کتاب دعوت شده است. اولین کتاب خویشتن است. آنها که خویشتن را نخوانند، هر چه را بخوانند هیچ نخواندهاند. برای اثبات جهالت یک انسان همین بس که کتاب وجودی خود را نخواند.
بر اساس این گزارش «۴۰ قلم» عنوان ویژه برنامه نهاد کتابخانههای عمومی کشور است که به تجلیل از اهالی قلم متعهد و برجسته پرداخت است.
* نیکنام: کتابخانهها طی چند سال اخیر به کارکرد اصلی خود نزدیک شدند
در این برنامه نیکنام مدیرکل کتابخانههای استان تهران ضمن اشاره به ویژه برنامه چهل قلم به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی اظهار داشت: نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سراسر کشور مقراسم تجلیل از ۴۰ اهل قلم را طی ماه بهمن اجرا میکنند. این برنامه هم که به تجلیل آقای سنگری و آقای حقانی میپردازد در راستای ویژه برنامه نهاد است.
وی با بیان اینکه کتابخانههای عمومی استان تهران برنامههای ویژهای در این ماه داشتند، گفت:طی ۴۰ سال که از عمر پربرکت انقلاب اسلام میگذرد در حوزه کتابخانهها رشد کمی چشمگیری را شاهد بودیم. البته در کنار آن رشد کیفی هم وجود داشته است. کتابخانهها طی چند سال اخیر به کارکرد اصلی خود نزدیک شدند. ما طی این مدت جشنوارههای متعددی را برگزار کردیم. همچنین نشستهای کتابخوانی تخصصی و مدرسهای جلسات متعدد مثنویخوانی، شاهنامه خوانی و حافظ خوانی و در کنار آنها نشستهای نقد وب ررسی کتاب را طی۲۹ برنامه با موضوع انقلاب اسلامی برگزار کردهایم. در کنار این برنامهها به موضوع آسیبهای اجتماعی ورود و کارگاههای آموزشی را نیز برپا کردهایم.
به گفته وی در کتابخانهها تلاش کردیم قصه گویی در بخش کودکان و در کنار آن نمایشنامه خوانی اجرا شود. این کارکرد کتابخانهای نشان از آن دارد که کتابخانههای ما در استان به لحاظ کمی و کیفی رشد چشمگیری داشته ودر کنار تمام اینها نویسندههای خوبی در کتابخانهها داشتیم که با اعضای کتابخانهها به گفتوگو پرداختند. در واقع پای نویسندهها به کتابخانهها باز شده و این از افتخارات اخیر دوره فعالیتهاست.
* معتضد: لذت کتابخوانی را به هیچ لذتی نمیدهم/ اسناد هیچ گاه در ایران مورد توجه نبوده
خسرو معتضد پژوهشگر حوزه تاریخ در این مراسم با بیان اینکه جایی که کتاب و کتابخوانی هست من مثل ماهی در میان دریا هستم، گفت: لذت کتابخوانی را به هیچ لذتی نمیدهم. کتاب دوست صمیمی انسان است و همواره در کنار من.
معتضد با بیان اینکه در دوران تحصیلات ابتدایی پول جمع کرده کتاب کرایه میکردم و دریچههای بسیاری از این مسیر به رویم گشوده شد،؛ گفت: «تب طلا» نخستین کتابی بود که از جک لندن خواندم. این کتاب تاثیرات زیادی بر من داشت.
این نویسنده گفت: یکی از کارهای خوب دهه ۴۰ کتابهای جیبی بود. من هنوز آرزوی داشتن این کتابها را دارم. اما میبینیم این روزها از این کتابها خبری نیست و قیمت کتاب بسیار گران شده است. بسیاری از کتابهای من نایاب است ولی چند روز پیش بدون اطلاع من ۱۶ چاپ از یک کتاب منتشر شده بود. در حالی که پس از چاپ دوازدهم ناشر خبری به من نداده بود.
این تاریخ پژوه ضمن اشاره به اینکه در ایران در ادوار تاریخی ما حدود ۵۰۰ کتابخانه مشهور داشتیم، گفت: البته اطلاعاتی از قبل از اسلام ندارم چون کاغذ نبود و کاغذ مخصوصی که از چین وارد میشد کتاب را با قیمت گران تمام میکرد اما شنیدیم پس از اسلام در ایران ۶۰۰ کتاب مهم نوشته شده است.
معتضد در بخش دیگری از سخنانش به حضور ۵۵۰ کتابخانه بزرگ سلطنتی، خانوادگی و دولتی در ایران اشاره کرد و بیان داشت: دانشمندان ما هر کحا که بودند با کتاب مانوس بودند حتی فردوسی که خرده مالکی بود در ده باژ میزیست و دارای کتاب بود. خانواده اهل کتابی هم داشت.
وی در باره کارهای موسی حقانی گفت: اسناد هیچ گاه در ایران مورد توجه نبوده و جمعآوری نمیشده منشیها و مستوفیها در دوران مختلف مطالبی که باید بنویسند را روی یک کاغذ بلند مینوشتند و روی پر شال خود قرار میدادند از این رو بسیاری از آنها گم شده است. مشکل رجال ما در زمان قاجار این بود که اسناد را به منازل خود میبردند اما تحولی که انقلاب ایجاد کرد اینکه اسناد دولتی به جایی رسید که باید میرسید.
وی به فعالیت موسسه مطالعات تاریخ اشاره کرد و با بیان اینکه این موسسه از سال۶۵ فعالیت خود را آغاز کرده،گفت:مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر از سال ۶۵توانست اسناد مهم دولتی ایران که در کارتنهایی جمع شده بود را تفکیک و پس از دو سال ثبت کند. اما تنها فرد عاشقی که به جد پیگیر بود آقای حقانی بود. ۲۰ سال است که او را میشناسم و از ابتدا علاقمند این مسیر بود. محققان را دور هم گرد آورد و اسناد جمع شد.
وی به انتشار آثار مهم از جمله دایرهالمعارف اسناد داخلی و بینالمللی ایران ۱۶ جلد یادداشتهای عبیدی نوری و ... اشاره کرد و گفت: آقای حقانی طی این سالها تلاشهای فراوانی کرده است. یکی از کارهای خوب موسسه کتاب اسناد شهریور ۱۳۲۰ است که در هر کتابخانهای باید باشد. این اثر توسط آمریکاییها نوشته شده اما حاوی اسناد فوقالعادهای است. کتاب دیگر دوران قحطی، کتاب نفت و یکی از کارهای موسسه که هنوز هم ثمربخش است، گردآوری اساتید تاریخ است و باید بگویم این مؤسسه حق بزرگی به گردن تاریخ ایران دارد.
* حقانی: کار بزرگی که تاریخ نگاری جریان انقلابی طی ۴۰ سال انجام داده قابل ستایش است
موسی حقانی در ادامه این مراسم اظهار داشت: تحرکاتی که آمریکا و اروپاییها علیه ملت ایران وکشورمان آغاز کرده بودند ملت ایران با هوش پنهان خود آن را رصد کرد و در ۲۲ بهمن ۹۷ نشان داد که چطور با آن هوش به صحنه آمد.
وی گفت:من جزو کوچکی از یک جریان بزرگ به برکت انقلاب هستم. ۴۰ سال است انقلاب این فرصت را داده که به حوزه تاریخ وارد شویم. مسیری که پیش از انقلاب هیچ وقت اجازه ورود به آن را نداشتیم. وظیفه جریان تاریخ نگاری دشوار است چرا که باید بازخوانی، بازنگری،بازنگاری و واکاوی کند. واکاوی بخشی است که به مسائلی میپردازد که تاریخنگاری ما به هر دلیلی موفق به بیان آنها نشده است.
به گفته این تاریخ نگار ، به نظرم کار بزرگی که تاریخ نگاری جریان انقلابی طی ۴۰ سال انجام داده قابل ستایش است. در این روزها مواجه با جریان تطهیر پهلوی هستیم. خوشبختانه نویسندگان در حوزه تاریخنگاری انقلاب در این مسیر کارهای خوبی را تالیف کردند. پس از یادداشتهای الم دوگانهای را کار کردم تا بنده نیز در این مسیر کتابی نوشته باشم. این اثر در مواجهه با تطهیر پهلوی است که عنوان آن جمهوریخواهی است و کتاب دوم تقلب بزرگ که به مجلس پنجم در عصر پهلوی میپردازد.
* توصیه معتضد و حقانی به نوجوانان
در پایان این نشست معتضد ضمن توصیه به نوجوانان گفت: کتاب بخوانید تا شخصیتتان مستحکم و تغییر کند. با کتاب هیچ گاه احساس تنهایی نمیکنید.
حقانی نیز به نوجوانان گفت:قدر این کتابخانه و نظایر آن را بدانید. امروزه شاهدیم که کتابداران با برخورد و راهنمایی مناسب در جذب عضو مؤثر هستند. کتابداری در ایران تخصصی شده و متصدیان راهنمایان خوبی هستند. این فرصتها را قدر بدانید زیرا از دستاوردهای انقلاب است.
* سنگری: خویشتن خودمان را مطالعه و بررسی کنیم/ رشد تعداد کتابخانهها در سایه انقلاب
محمدرضا سنگری در مراسم تجلیل و رونمایی از کتابش اظهار داشت: در تاریخ و بر اساس روایتی که از ابوذر داریم ۱۲۴ هزار پیامبر آمدند که ۳۱۳ پیامبر رسول بوده و ۵ نفر اولوالعزم هستند. از مجموع همه در کتاب خدا ۲۷ پیامبر نامشان برده شده هر کدام با یک معجزه آمدند اما در زنجیره انبیا آخرین پیامبر با کتاب آمد و این نشان میدهد هر کسی به کمال برسد با کمال میآید.
این پژوهشگر با بیان اینکه اعجاز آخرین پیامبر هم کتاب است، گفت: در کتاب خدا انسان به خوانش چند کتاب دعوت شده است اولین کتاب خویشتن است آنها که خویشتن را نخوانند هر چه را بخوانند هیچ نخواندند برای اثبات جهالت یک انسان همین بس که کتاب وجودی خود را نخواند.
وی با بیان اینکه نمیدانم وقتی کتابمان را بخوانیم به کدام سمت خواهیم رفت ولی انشاءالله به بهشت برویم، گفت: باید خویشتن خودمان را مطالعه و بررسی کنیم اما چه زمانی برای این بررسی و مطالعه مناسب است. برخی اول صبح و برخی شب هنگام را مطرح میکنند اما یکی از لذتهای من در آن این است که اول صبح پس از نماز کلاسها را تا ساعت ۹ دایر میبینم. از فرصت صبح بسیار استفاده کنید اما مناسبترین زمان پایان روز وعصر است. خلوت کنید و خویشتن را مرور کنید.
سنگری کتاب دیگری که قرآن دعوت میکند آن را بخوانیم آفرینش دانست و گفت: ارتباط ما با آسمان قطع شده باید به طبیعت برویم و آفرینش را ببینیم،توصیه میکنم هنگام مطالعه آب کنار خود قرار دهید. ولی کتاب سوم تاریخ است، کتابی که با آن گذشتهها و سرنوشت را مطالعه میکنید تا ببینید سرانجام کسانی که بدروش در زندگی بودهاند به کجا رسیده است.
وی با بیان اینکه خوشبختانه پس از انقلاب اسلامی ۱۵۵ کتابخانه فعال داریم، گفت: تعداد کتابخانههای بعد از انقلاب به انگشتان یک دست هم نمیرسید این گوشهای از رشد پربرکت انقلاب اسلامی است، ما در حال حاضر بیش از ۴۱ میلیارد صفحه نوشته و بیش از ۳۱ میلیارد کتاب چاپ شده داریم که این قابل قیاس با گذشته نیست ما در هیچ روزگاری تا این اندازه زن شاعر نداشتهایم. امروز بیشترین تعداد نگارندههای خاطرات دفاع مقدس به بانوان اختصاص دارد. به افقهای بالایی رسیدهایم و این نسل قابل تحسین است.
* قرایی: ندیدن «سنگریها» و «حقانیها» ظلم به فرهنگ است
در پایان این مراسم، حسین قرایی به آشنایی خود با محمدرضا سنگری اشاره کرد و با بیان اینکه ای کاش مسئولان فرهنگی ما غیرت داشته باشند چرا که ندیدن سنگریها و حقانیها ظلم به فرهنگ است، گفت: ترور اینها نیز جدیتر از ندیدنشان است. سانسور و ندیدن این چهرهها ظلم بزرگ است. چند سالی است به ضریب دادن به چهرههای هنری عصر انقلاب همت دارم چرا که نباید نظایر حقانی و سنگریها نادیده به کناری بروند. از آنها مستند بسازیم، مستند پرتره از قیصر، اخوان و حتی فروغ نداریم و به راحتی تاریخ ادبیاتمان را له میکنیم. دکتر سنگری از ابتداییترین مسیر که بند پوتین خود را در دانشگاه تهران محکم بست وارد مسیری سخت شد.
وی با بیان اینکه اغلب کتابهای ادبیات را آقای سنگری تعریف کرده، گفت: آثار او در بخشهای عاشورا پژوهشی، دفاع مقدس، ادبیات معاصر و ... را نمیتوان نادیده گرفت و بر این اساس باید گفت کفه شعر آیینی و مذهبی پس از انقلاب نسبت به قبل آن سنگینتر شده است. کتابهای آقای دکتر که بیش از ۳۶ جلد هستند جزو مستندترین آثار است که باید قدر شناخته شود.