رونمایی «پس از بیست سال»؛ رونمایی تاریخ

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، رونمایی کتاب «پس از بیست سال» در ترنجستان سروش برگزار شد. این مراسم با حضور جمعی از فرهیختگان از جمله سلمان کدیور، نویسنده کتاب، حجت‌الاسلام پورطباطبایی و وحید یامین‌پور، استاد دانشگاه و کارشناس رسانه با اجرای محمود قائم‌خانی برگزار شد.
در ابتدای مراسم رونمایی، سلمان کدیور بخشی از کتاب خود را قرائت کرد. پس از آن، برنامه با سخنان حجت‌الاسلام مجید پورطباطبایی ادامه یافت.
 

 
وی در خصوص کتاب «پس از بیست سال» اظهار کرد: این رمان مهجور مانده و آن‌طور که باید، شناخته نشده است. بنابراین باید تلاش کنیم بیش از پیش شناخته شود و مردم با آن آشنا شوند.
وی افزود: معرفی این کتاب به خاطر آقای کدیور و حتی حمایت از یک رمان تاریخی نیست؛ بلکه «پس از بیست سال» کتابی است که فارغ از بسترهای تاریخی، به عنوان یک رمان دارای منحنی کشش و شخصیت‌پردازی‌های مناسب است.
پورطباطبایی خاطرنشان کرد: سال 54 که وارد دانشگاه شدم، کتاب و رمان مناسبی برای مطالعه پیدا نمی‌شد. آن زمان، مدتی را در کتابخانه یک هنرستان مشغول به کار بودم. یا بهتر بگویم؛ مرا به آن کتابخانه تبعید کرده بودند. در آن زمان اگر دانش‌آموزی از من کتاب می‌خواست، نمی‌دانستم چه کتابی به او بدهم؛ چرا که بسیاری از کتاب‌ها پر از نکات منفی بود. در حقیقت، به جز کتاب‌های چند تن از نویسندگان مانند مرحوم مهدی آذریزدی و محمود حکیمی و افرادی مانند صمد بهرنگی، کتاب‌های مناسب دیگری در دسترس نداشتیم. الان که سال 98 است، به‌راحتی می‌توانیم به نوجوانان و جوانان و افراد اهل مطالعه کتاب معرفی کنیم.
 

 
حجت‌الاسلام پورطباطبایی تأکید کرد: یکی از نکات مثبت این کتاب را می‌توان شخصیت‌پردازی مناسب ابوذر دانست. در واقع، ابوذر در این کتاب نسبت به ابوذر سریال امام‌علی(ع)، به ابوذر واقعی و تاریخی نزدیک‌تر است. یکی از قوت‌های این کتاب را شباهت شخصیت‌های شاخص به یاران امام علی(ع) می‌دانم.
وی افزود: به حُسن انتخاب آقای کدیور تبریک می‌گویم که یک ماجرای کوچک تاریخی را که مربوط به قضاوت امیرالمؤمنین(ع) است، محور قرار داده و به رغم مفصل بودن رمان، خط را نیز گم نکرده است.
وی درباره دیگر خصوصیات این کتاب عنوان کرد: وقتی «پس از بیست سال» را مطالعه می‌کنید، در عین حال که دارید رمان تاریخی می‌خوانید، تاریخ مطالعه نمی‌کنید و این وجه بارز و خوب این کتاب است. در رمان آقای کدیور، با شخصیت‌ها همراه می‌شوید و آدم‌های سال 40 هجری را با برخی افراد که امروز هم کم نیستند، مقایسه می‌کنید.
پس از حجت‌الاسلام پورطباطبایی، وحید یامین‌پور، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «نخل و نارنج»، به ارزیابی رمان سلمان کدیور پرداخت و اظهار داشت: تلقی من این بود که شاید حوصله نکنم این کتاب را با چنین حجم زیادی مطالعه کنم؛ اما این‌گونه نبود.
وی ادامه داد: این کتاب دارای مسائل حکمت‌آمیز در حوزه انسان‌شناسی است و در حوزه کلام اسلامی و شیعی نیز غنی است. در واقع، «پس از بیست سال» سه ویژگی تاریخی، حکمی و کلامی را دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یک آسیب در حوزه کتاب‌های تاریخی را می‌توان ساده‌انگاری آن‌ها در تاریخ دانست، گفت: «پس از بیست سال» این آسیب را ندارد. جنگ صفین یک روضه است. اینکه چه می‌شود جامعه دینی و اسلامی کمتر از نیم قرن به این مرحله برسد. این رمان بخشی از ساده‌انگاری درباره این تاریخ را حل کرده است.
 

 
وی ادامه داد: کتاب آقای کدیور من را به یاد «نامیرا»ی کرمیار انداخت. البته یکی از ضعف‌های این کتاب را می‌توان اسامی زیاد آن دانست. در واقع، این‌قدر اسم لازم نبود و نیازی نبود که درباره این تعداد آدم حکم صادر کنیم. با این مطلب هم موافق هستم که تا حدی شخصیت‌های کتاب با شخصیت‌های سریال امام علی علیه‌السلام متفاوت هستند. البته ای کاش به شخصیت ابوذر بیشتر می‌پرداخت. ابوذر جایگاه دینی و معنوی بسیار بالایی دارد. خوب بود به برخی از این خصوصیات از جمله نوع عبادتش ویژه‌تر پرداخته می‌شد.
یامین‌پور در ادامه اضافه کرد: «پس از بیست سال» دارای مزیت‌های خوبی است؛ از جمله آن می‌توان به دیوان‌سالاری اموی اشاره کرد و این چیزی است که در تمام تاریخ پس از بنی‌امیه باقی مانده است و در این کتاب به آن پرداخته شده است. این دیوان‌سالاری پیچیدگی‌های زیادی دارد؛ از جمله اینکه چطور یک حاکم می‌تواند خود را در قدرت نگه دارد. رابطه اقتصادی و سیاسی و اخلاقی این حاکم با اطرافیانش چگونه است. ارکان تولید و توزیع قدرت در دستگاه اموی یکی دیگر از مسائلی است که در کتاب «پس از بیست سال» به آن پرداخته شده است.
وی افزود: حتی در صفحاتی از این کتاب توضیح داده می‌شود که چرا معاویه نگذاشت فرماندهان نظامی آن وارد امور اقتصادی شوند. این یک تکنولوژی است و می‌توان رد آن را تا شخصیت‌های معاصر گرفت.
این کارشناس رسانه تصریح کرد: نکته دیگری که در این کتاب وجود دارد، این است که به مؤمنین متوسط و مؤمنین قدرتمند پرداخته می‌شود. در کتاب «نامیرا» هم به این نکته اشاره شده است. مؤمنین متوسط کسانی هستند که در زمان نفاق زمین‌گیر می‌شوند. بنابراین مسئله را حل نکرده و خودشان را از معرکه بیرون می‌کشند.
وی در ادامه بیان کرد: نکته سوم کتاب را می‌توان دقت در ریشه‌های اخلاقی گرایش‌های سیاسی دانست؛ یعنی کتاب ارزش روان‌کاوانه دارد و نشان می‌دهد که چطور گاهی بذر یک حسادت کهنه یا یک کینه و جاه‌طلبی کوچک در دل آدم‌ها، باعث می‌شود تا سال‌ها بعد، در یک دوراهی تاریخی به یک تصمیم تاریخ‌ساز تبدیل شود و در نتیجه، انسان یا به سمت لشکر امیرالمؤمنین(ع) می‌رود، یا جذب لشکر معاویه می‌شود.
یامین‌پور با بیان اینکه برخی با روایت‌های جدی انجماد فوری تاریخ را رقم می‌زنند، خاطرنشان کرد: چند جای کتاب نشان می‌دهد که چطور یک واقعه تاریخی در دوره خود وارونه می‌شود؛ مانند قتل عثمان که آن را به گردن امیرالمؤمنین می‌اندازند. در واقع، این کتاب به موضوع تحریف تاریخ نیز می‌پردازد و اتفاقاً از عهده آن نیز برآمده است.
وی در پایان گفت: دوگانه عدالت و امنیت و همچنین دوگانه حق و مصلحت از نکاتی است که به آن در کتاب به خوبی پرداخته شده است. یعنی کسانی هستند که با دغدغه ارزش‌ها به خصوص عدالت، به برهم زدن امنیت محکوم می‌شوند. مثلاً وقتی که سیستم و حکومت را در باب عدالت نقد می‌کنید، محکوم به تشویش اذهان و به‌هم‌زدن امنیت می‌شوید.