رمان‌های ترجمه در ژانر علمی، تخیلی و فانتزی بیداد می‌کند/ خلق اثر بومی برای نویسنده ریسک است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری آنا، سجاد خالقی درباره موضوع کتاب «ظلمت سفید» که به‌تازگی در جایزه شهید اندرزگو، نامزد بهترین رمان نوجوان شده است، گفت: این کتاب در مورد نقش قومیت‌ها در انقلاب اسلامی است. سعی کرده‌ام از نگاه کلیشه‌ای به انقلاب اسلامی فاصله بگیرم. ترک‌ها و لرها از اقوام مهم و سلحشور ایرانی هستند که طی وقایع و حوادث حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال گذشته نقش زیادی ایفا کرده‌اند. در این کتاب به بخش کوچکی از این نقش‌آفرینی‌ها پرداخته‌ام.
وی با اشاره به این‌که داستان در دو محور پیش می‌رود، افزود: یک نوجوان لر و یک نوجوان ترک، یکی از محورهای داستان هستند که در زمان قاجار می‌گذرد و محور دوم هم یک نوجوان بختیاری دیگر است که ماجرایش در زمان انقلاب می‌گذرد. در کل همان‌طور که گفتم سعی بر این است که نقش این قومیت‌ها و فعالیت‌هایی که کردند چه در زمان انقلاب مشروطه و چه در زمان انقلاب ۵۷ نشان داده شود.
این نویسنده جوان بیان کرد: یک مسئله دیگر که مد‌نظرم بود؛ خارج شدن از بُعد مسائل پایتخت و مسائل کلی‌ای که همیشه در مورد انقلاب‌‌ها گفته می‌شود؛ است. یعنی این‌قدر گفته شده که دیگر به‌صورت کلیشه درآمده و همه هم دارند می‌گویند. توجه به مسائل تاریخ معاصر از زاویه انسان‌های دیگری که کمتر دیده شده‌اند، انسان‌هایی که کاملاً گمنام هستند و شاید در تاریخ هم هیچ اسمی از آن‌ها به میان نیامده، اما نقش مهمی داشته‌اند. کسانی که سختی کشیدند، شهید شدند، آوارگی کشیدند و یتیم شدند تا سرانجام این تلاش‌ها به انقلاب ایران منتج شده است.
خالقی درباره این‌که کتاب به چه سؤال مخاطب پاسخ می‌دهد، عنوان کرد: فکر می‌کنم اگر مخاطب خودش سؤالی داشته باشد باید این کتاب را بخواند تا به جواب‌هایش برسد و من دقیقاً نمی‌توانم بگویم که چه سؤالی از مخاطب را جواب می‌دهد. البته به‌نظرم مخاطبی که این کتاب را بخواند، هم با یکی از موقعیت‌های بکر جغرافیایی ایران که کمتر راجع به آن گفته شده آشنا می‌شود و هم با یک‌سری موقعیت‌ها و اتفاقاتی که کمتر، چه در بحث انقلاب مشروطه و چه در بحث انقلاب اسلامی به آن‌ها پرداخته شده است، آشنایی بیشتری پیدا خواهد کرد.
وی درباره میزان تحقیق و پژوهش برای نوشتن این کتاب تشریح کرد: چون بخشی از کتاب مربوط به زمان قاجار است؛ هم از نظر زبان قاجاری، هم از نظر فرهنگ، رسوم، دیالوگ‌ها، وسایل ارتباطات اجتماعی و ... که باید روی همه این مسائل تحقیقات زیادی انجام می‌شد و تقریباً پنج، ۶ ماه انجام این تحقیقات زمان برد.
خالقی افزود: موارد مربوط به بخش محور انقلاب، تحقیقات کمتری نیاز داشت چرا که قبلاً کتاب‌هایی در این موضوع خوانده بودم و از سوی دیگر با توجه به این‌که مدت زمان کمتری از وقوع انقلاب اسلامی نسبت به انقلاب مشروطه گذشته است، راحت‌تر می‌توانستم در مورد آن بنویسم.
نویسنده کتاب ظلمت سفید با اشاره این‌که این کتاب ۲۹۰ صفحه است، اضافه کرد: از نظر حجم، الآن کتاب‌هایی هستند که به‌خصوص در ژانر رمان‌های علمی، تخیلی و فانتزی که نوجوانان علاقه دارند؛ مثلاً ۷۰۰ تا یک‌هزار صفحه حجم دارند. مثلاً کتاب «قیام سرخ» چیزی حدود ۲ تا ۳‌هزار صفحه می‌شود و فکر می‌کنم ۶ جلدِ حدوداً ۴۰۰ صفحه‌ای است و چاپ‌های متعددی داشته است. منظورم این است نوجوانی که علاقه داشته باشد، کتابِ هر چند حجیم را هم خواهد خواند.
وی درباره پیچیدگی‌های نوشتن برای مخاطب نوجوان گفت: نوشتن برای نوجوان طبیعتاً خیلی سخت‌تر است چرا که شاید به‌توان هر کتابی را برای بزرگ‌سال نوشت و بزرگ‌سال هم آن را بخواند اما در بحث نوجوان، چون ذائقه‌اش خیلی حساس و سخت است و هر کتابی را نمی‌خواند، هر موضوعی را نمی‌شود سراغش رفت. نکته دیگر ممیزی‌هایی که خود نویسنده باید رعایت کند و هر چیزی را در کتاب نگوید؛ سراغ موضوعاتی برود که نوجوان بتواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند و این‌ها سختی‌هایی است که کار برای قشر نوجوان به‌همراه دارد.
این نویسنده جوان اظهار کرد: من به سمت داستان‌های فانتزی رفته‌ام و إن‌شاءالله کارهای بعدی‌ام همه‌شان غیر رئال، یعنی علمی، تخیلی و فانتزی خواهد بود. چون در زمینه رمان‌های علمی، تخیلی و فانتزی خلأ بسیاری در ایران داریم و متأسفانه کتاب‌های ترجمه شده خیلی زیاد هستند و بعضاً با فرهنگ ما سازگاری ندارند.
وی افزود: جشنواره‌های ادبی باعث می‌شود نویسنده‌ای که امکانات کمتری دارد و در جای دورافتاده‌ای ساکن است، دیده و شناخته شود، از نظر مالی به او کمک شود. ولی اگر این جشنواره‌ها به‌صورت جریان‌ساز بوده و ارتباطات، مداوم و همیشگی باشد به نظرم تأثیرش خیلی بیشتر خواهد بود. ناگفته نماند که جشنواره‌ها هم نباید سفارشی باشد چون در بعضی از جشنواره‌ها موضوع و محور و همه چیز را به نویسنده می‌دهند و می‌گویند که در این چارچوب بنویس و این دیگر از بحث خلاقانه نوشتن خارج می‌شود.
خالقی گفت: داستان با ادبیات بومی امکان دارد نوجوان را پس بزند؛ مگر این‌که موضوعش خوب و هیجانی باشد، یک ژانر خاصی باشد که نوجوان را همراه خودش پیش ببرد. وگرنه دغدغه من و خیلی از نویسنده‌ها همان حفظ زبان، دیالوگ‌ها، کلمات و مکان‌های بومی و کمتر دیده شده و بکر است اما برای خیلی از نویسنده‌ها یک ریسک به حساب می‌آید که ممکن است بخشی از مخاطبان راحت‌طلب را از دست بدهند که صرفاً می‌خواهد چیزی را به‌عنوان سرگرمی بخوانند.