پیوستن به کنوانسیون برن در شرایط فعلی خطرناک است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری مهر، برنامه رادیویی گفتگوی فرهنگی با موضوع چالش‌های حضور در بازار جهانی نشر با حضور عباس حسینی نیک حقوقدان و کارشناس حوزه نشر و صابر سعدی پور کارشناس نشر، منتقد ادبی و شاعر از آنتن رادیو گفتگو پخش شد.
حسینی نیک در ابتدای این برنامه با ارائه توضیحی از جنبه اقتصادی موسسات نشر گفت: موسسات انتشاراتی نیز همچون سایر موسسات علاوه بر فعالیت های اختصاصی خود جنبه اقتصادی نیز دارند. ما ۲ هزار ناشر در کشور داریم و این ناشران در سال حدود دو تا سه عنوان کتاب منتشر می‌کنند.
وی افزود: اقدام وزارت ارشاد در صدور ۱۷ هزار مجوز نشر بدون توجه به صلاحیت اشخاص اقدامی از اساس اشتباه است. البته ما به این تعداد، ناشر نمی‌گوییم. بلکه اینها بنگاه‌های چاپ و چاپخانه هستند. ناشرانی که در سال حدود ۲۰ عنوان کتاب یعنی ماهی دو عنوان کتاب منتشر می‌کنند، کمتر از هزار نفر هستند و تنها کمتر از ۱۰۰ ناشر چهار حوزه عمومی، آموزشی، کودک و دانشگاهی ۷۰ درصد نشر کشور را در دست گرفته‌اند.
این کارشناس حوزه نشر در ادامه گفت: حوزه فرهنگ، پژوهش و ترجمه پرهزینه‌اند و دولت‌های دنیا به این حوزه کمک می‌کنند. پژوهشگاه و موسسات علمی و ادبی در دنیا از بودجه‌های دولتی برخوردارند اما تعداد موسسات انتشاراتی در دنیا که قادر به تامین هزینه تولید علمی و فرهنگی یک اثر باشند بسیار اندک بوده و پول نشر اثر را از پدید آوردنده دریافت می‌کنند. مهم تر از کپی‌رایت در شرایط فعلی، مسئله تحریم‌هاست. تحریم‌ها برخلاف کنوانسیون حقوق بشر اعمال می‌شوند و وضعیت فعلی به‌گونه‌ای است که پیوستن به کنوانسیون برن به‌شدت خطرناک است زیرا آنها پایبند به قواعد نیستند و ممکن است اجازه چاپ و نشر هیچ کتاب علمی را در ایران ندهند. استطاعت و توانایی ایران در بخش تولید آثار عمومی در داخل به‌شدت بالاست برعکسِ حوزه تخصصی و دانشگاهی که به شدت مصرف کننده است.
حسینی‌نیک با اشاره به مسئولیت ویژه دستگاه‌های اجرایی در این حوزه گفت: ما هنوز تکلیف‌مان در وزارت ارشاد با نمایشگاه‌های خارجی و مسئول امور نشر بین‌الملل مشخص نیست. آژانس‌های ادبی و هنری در کشور باید حمایت شوند تا آثار ادبی ایران را به خارج از کشور معرفی کنند. حقوق مالکیت ادبی و هنری برای آثار داخلی و خارجی کشور هم باید در داخل تبیین و آموزش داده شود.
در ادامه این‌برنامه، سعدی‌پور وجود تعداد زیاد ناشر در کشور را معضل خواند و گفت: در ابتدا برای افزایش کیفیت کار ناشران باید فکری برای برآورده‌کردن نیازهای اولیه مالی ناشران کرد. آثار ترجمه‌ای با بسیاری از آثار شاعران و نویسندگان متوسط کشور ما هم برابری نمی‌کنند. بسیاری از ترجمه‌ها در واقع نشأت گرفته از حال شاعر و نویسنده و به نوعی بازسرایی است.
وی با انتقاد از سیاسی‌کاری در کار ترجمه و عدم توجه به جنبه هنری قضیه گفت: مشکل ادبیات جنگ ما این است که موضوعات، مردمی نشده‌اند. ما فقط جشنواره‌هایی را با خروجی‌هایی برگزار کرده‌ایم درصورتی‌که اگر حمایت های مردمی بیشتر شوند اثرگذاری آن بیشتر خواهد شد. بسیاری هنرمندان در فضای مجازی فالوورهای زیادی دارند و کتاب چاپ می‌کنند و مخاطب هم بدون توجه به کیفیت و با برقراری ارتباط عاطفی با هنرمندان، کتاب آنها را خریداری می‌کند.
سعدی پور در پایان گفت: اگر حوزه نشر را به‌عنوان یک فعالیت اقتصادی در نظر بگیریم، باید به مدل‌های اقتصادی کشورهای مختلف دنیا توجه کنیم.