درد دل کتاب
دوشنبه 26 اسفند 1398

درد دل کتاب

دریالعل: دولت برنامه خاصی برای کنترل اوضاع ندارد و شاید هم بهتر است بگوییم انگار دولت دغدغه اساسی درباره حوزه نشر و مشکلات فراوانش ندارد.


عباس اسماعیل‌گل: حوزه نشر در سال 98 یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال سخت‌ترین دوران‌های خود را سپری کرد؛ سالی که با گرانی شدید کاغذ برای ناشران و فعالان حوزه کتاب آغاز شد و اسفندماه هم با تعطیلی مراکز و فروشگاه‌های کتاب به واسطه جلوگیری از شیوع کرونا، این سال نفسگیر به بدترین شکل ممکن برای ناشران رو به پایان است و همین 2 بحران بزرگ چنان صدمات سنگینی بر پیکره نیمه‌جان نشر کشور وارد کرد که مواردی چون مشکلات مختص نمایشگاه کتاب تهران، نواقص طرح‌هایی چون عیدانه کتاب، توقیف کتاب‌های چند بار تجدید چاپ شده نویسندگان خارجی و عدم برپایی نمایشگاه‌های استانی، همگی تحت‌الشعاع قرار گرفت. به همین بهانه سراغ چند نفر از اهالی صنعت نشر رفتیم و نقطه نظرات آنها را درباره این سال پرفشار برای این صنعت جویا شدیم.
***
مدیر انتشارات روایت فتح و نشر ساقی در گفت‌وگو با «وطن امروز»:

دولت هیچ برنامه و دغدغه‌ای برای مهار بحران کاغذ ندارد

مدیر انتشارات روایت فتح گفت: متاسفانه بحران کاغذ یکی دو سال است آغاز شده و سال 98 به اوج خود رسید. باید گفت گرانی کاغذ جدی‌ترین بحران نشر در کشور بوده است که انگار دولت هیچ راهکار علمی و عملیاتی برای این موضوع ندارد.

محسن دریالعل در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره وضعیت نشر در سال 98 به شروع بحران کاغذ در سالی که گذشت اشاره کرد و  افزود: سال 1398 برای حوزه نشر با بحران عجیب قیمت کاغذ شروع شد که این مسأله مشکلات بسیاری را برای حضور ناشران در نمایشگاه کتاب تهران به وجود آورد.

وی در ادامه افزود: متاسفانه باید گفت در مجموع هیچ اتفاق مثبت و امیدوارکننده‌ای در سالی که گذشت برای ناشران کشور رخ نداد و سالی سخت و اسفناک برای حوزه نشر رقم خورد.

دریالعل ادامه داد: جدا از مشکلاتی که گرانی کاغذ برای ناشران به وجود آورد، مسائل و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی چون تورم، سیل، زلزله و این اواخر ویروس کرونا هم تاثیرات بسیار منفی بر حوزه نشر کشور گذاشته است که همه این مسائل دست به دست هم داده تا اغلب ناشران به ورطه ورشکستگی بیفتند و مخاطبان خاص کتاب‌ها را با افت محسوسی مواجه کرد.

دریالعل در ادامه به بحران ویروس کرونا در روزهای پایانی سال 98 و تاثیرش بر حوزه نشر اشاره کرد و افزود: متاسفانه محدودیت‌ها و مراقبت‌هایی که امروزه برای جلوگیری از شیوع  ویروس کرونا در کشور لحاظ می‌شود، همه مشاغل غیردولتی را با مشکل اساسی مواجه کرده است و بدون‌شک ناشران هم از این قاعده مستثنی نیستند، زیرا مردم بدرستی و به ‌خاطر ملاحظات بهداشتی برای خرید از منازل کمتر بیرون می‌آیند.

این ناشر درباره گسترش کتاب‌های الکترونیک در اوضاع قرنطینه خانگی گفت: در وهله اول باید گفت هر اتفاقی که موجب شود مردم با مقوله کتاب خواندن آشتی کنند اقدام ارزشمندی است؛ حال چه این اتفاق با کتاب‌های کاغذی رخ دهد و چه با کتاب‌های الکترونیک در قالب اپلیکیشن‌ها و سایت‌های مختلف این مسأله رقم بخورد.

وی در ادامه افزود: اما بنا به دلایلی چون تاثیر منفی بر بینایی و نداشتن آن حس و حال کتاب‌های کاغذی، مردم سراسر دنیا دوباره به کتاب‌های کاغذی رو آورده‌اند و دیگر کتاب‌های الکترونیک آن قدرت جذب مخاطب را ندارند اما همان‌طور که گفتم هر اقدامی که در این شرایط خاص منجر به بالا رفتن سرانه مطالعه در کشور شود بدون شک مفید و ارزشمند خواهد بود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: حتی این موضوع درباره کتاب‌های صوتی هم صدق می‌کند و به‌رغم برخی خلاقیت‌های صورت گرفته در کتاب‌های صوتی اما این کتاب‌ها اصلا نتوانسته‌اند آنطور که باید و شاید جای کتاب‌های کاغذی را برای کتابخوانان پر کنند، البته شاید مهم‌ترین علت این مسأله این باشد که اغلب ناشران کتاب‌های صوتی، قواعد رسانه‌ای جذب مخاطب را خیلی رعایت نمی‌کنند و صرفا با بازخوانی متن کتاب، آثار صوتی را منتشر می‌کنند.







دریالعل درباره اینکه آیا انتشارات روایت فتح برنامه‌ای برای گسترش کتابفروشی‌‌های خود دارد یا خیر، گفت: الان هم کتابفروشی‌‌های ما فقط روایت فتح نیست، کتاب‌فروشی است به معنی جامعش ولی اینکه چه بفروشد و چگونه بفروشد مهم است و اینکه حالا راه انداختن شعبه‌های 2، 3 و 4، چه سازوکار پخشی لازم دارد، چه سازوکار اقتصادی لازم دارد، ما حتما به آن نگاه اقتصادی داریم، برای همین هیچ‌ وقت سوبسیدی و یارانه‌ای نمی‌رویم دنبالش که مثلا برویم یک جای مجانی بگیریم یک کارمند بگذاریم آنجا، چه فروخت چه نفروخت، نه، حتما برایش باید سازوکار مالی ببینیم. جزو برنامه‌های‌مان است.

دریالعل مجددا به وضعیت نشر در سال 98 اشاره کرد و گفت: متاسفانه سال 98 با بحران کاغذ شروع شد و با شیوع ویروس کرونا، با بحران تعطیلی فروشگاه‌های کتاب در حال اتمام است و آنطور که از شواهد پیداست این وضعیت تعطیلی‌ها در یکی دو ماه ابتدای سال آینده هم ادامه خواهد داشت. مسؤولان باید با راهکارهایی جلوی ورشکستگی کامل اندک ناشران سرپای کتاب را هم بگیرند تا با رفع بحران کرونا کمی اوضاع آرام‌تر شود.

وی در ادامه درباره مهم‌ترین مشکلاتی که حوزه نشر طی چند سال اخیر پشت سر گذاشته، گفت: متاسفانه بحران کاغذ یکی دو سال است که آغاز شده و سال 98 به اوج خود رسید و باید گفت گرانی کاغذ، جدی‌ترین بحران نشر در کشور بوده است که انگار دولت هیچ راهکار علمی و عملیاتی برای این موضوع ندارد.

دریالعل گفت: کاغذ وارداتی دولتی یکی از راهکارهایی است که دولتمردان در یکی دو سال اخیر دنبال آن بودند اما این راهکار هم مشکلات متفاوتی بر سر راه ناشران قرار داده است، به عنوان مثال انتشارات ما ابتدا پول را به حساب وزارت ارشاد واریز کرد و پس از چند ماه  کاغذهای وارداتی را تحویل گرفتیم. در واقع دولت با پول ناشران کاغذ را وارد می‌کند و این اقدام را به هیچ وجه نمی‌توان کمک یا حمایت از ناشران نامید.

وی افزود: با این حساب اگر ناشران به جای پرداخت هزینه به دولت و چند ماه مسکوت ماندن پول‌شان در حساب دولت، خودشان شخصا اقدام به واردات کاغذ می‌کردند مسلما به‌صرفه‌تر بود تا اینکه اینچنین اسیر راه پر پیچ‌وخم اداری شوند.

مدیر انتشارات روایت فتح  گفت: متاسفانه در مجموع و پس از این بحران به جایی رسیده‌ایم که با 70 تا 80 درصد گرانی کتاب مواجه شده‌ایم و همین گرانی عجیب و غریب کتاب‌ها موجب کاهش شدید قدرت خرید مخاطبان شده که تاثیر خود را بر کاهش سرانه مطالعه کشور گذاشته است.

وی در ادامه تصریح کرد: متاسفانه ارزیابی بنده پس از گذراندن یکی دو سال بحران گرانی کاغذ این است که دولت برنامه خاصی برای کنترل اوضاع ندارد و شاید هم بهتر است بگوییم انگار دولت دغدغه اساسی درباره حوزه نشر و مشکلات فراوانش ندارد، که البته با همه ناامیدی، امیدوارم این محاسبات بنده غلط از آب دربیاید و شاهد شکوفایی حوزه نشر در کشور باشیم.

دریالعل درباره پیش‌بینی خود از وضعیت نشر در سال 99 گفت: قصد ندارم در آستانه سال جدید ناامیدانه صحبت کنم اما وقتی به واقعیت‌ها نگاه می‌کنم، مجبورم بگویم بحران کاغذ در سال 99 بسیار فاجعه‌آمیزتر از امسال خواهد بود و در مجموع موجب نابودی اندک ناشران فعال کشور می‌شود‌.

وی همچنین در این‌ باره راهکاری را هم ارائه داد و گفت: معتقدم با توجه به شرایط کنونی بهتر است کاغذ دولتی را حذف کنند و کاغذ نیمایی جایگزین آن شود تا شاید سال 99 از یک فاجعه بزرگ حوزه نشر جلوگیری به عمل آید.

مدیر انتشارات روایت فتح در پایان به وضعیت انتشارات متبوع خود در سال 98 اشاره کرد و گفت: خوشبختانه انتشارات روایت فتح در سال 98 با رشد سه‌برابری فروش مواجه شده بود که این مساله از دلایل متعددی چون بالا نبردن قیمت‌ها و تنوع محصولات نشات می‌گیرد. در مجموع باید گفت انتشارات روایت فتح به 90 درصد اهداف از پیش تعیین‌شده خود در سال 98 دست پیدا کرده است و امیدواریم به‌رغم همه مشکلات این روند مثبت ادامه یابد.




نظر بدهید