سرشار: در حوزۀ تألیف به دورۀ جاهلیت قبل انقلاب بازگشته‌ایم

به‌گزارش پایگاه اطلاع‎رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری فارس، دومین پاسداشت هنر و ادبیات انقلاب اسلامی همزمان با رونمایی از تقریظ رهبر انقلاب بر رمان «تن‌تن و سندباد» با حضور چهره‌های مختلف فرهنگی برگزار شد.
* گروگان: اولویت برنامه‌های فرهنگی عبور از یک غربال واحد باشد
حمید گروگان در این نشست با اشاره به اینکه پیرامون ادبیات کودک و نوجوان گفتنی بسیار است، گفت: وقتی کودک و نوجوان را مخاطب خود قرار می‌دهیم، باید از جهات مختلف نیز همان حرف را بیان کنیم و اگر هر کسی در دستگاه‌های فرهنگی حرف خودش را بزند، ذهنیت کودک نسبت به حرف حق بر هم خواهد خورد. من بسیاری از برنامه‌های تلویزیون و نشست‌های فرهنگی را بررسی می‌کنم و شاهدم که متأسفانه کودک و نوجوان با بیان و نظرات ضد و نقیضی روبه‌رو می‌شود، مثلاً در مورد اسراف وقتی می‌خواهیم نکته‌ای را آموزش دهیم، می‌بینیم که نوع برداشت و نوع تصاویر و مضامین نه تنها او را از اسراف دور نمی‌کند، بلکه او را به این موضوع تشویق می‌کند و این مایه تأسف است که اصحاب فرهنگ درنظر دارند مخاطب را جذب یک مسئله کنند، اما کودک و نوجوان نقیض آن را در فیلم‌ها و همچنین رفتار اطرافیان می‌بینند و با خود این سؤال را مطرح می‌کنند که این حرف‌ها برای پر کردن زمان‌ها و برنامه‌هاست، اما کارکرد اجرایی ندارد.
گروگان در پایان گفت: یکی از اولویت‌هایی که در برنامه‌های فرهنگی کشور باید به آن توجه شود این است که همۀ آن‌ها از یک غربال واحد عبور کنند تا در آموزش مؤثر باشد.
* سرشار: پیش از انقلاب به‌ندرت کتاب کودکی به چاپ دوم می‌رسید
محمدرضا سرشار نویسنده و منتقد ادبی در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری روی نسل‌های آینده گفت: هنر و ادبیات یکی از زمینه‌های سرمایه‌گذاری است. زمانی که امام خمینی(ره) در سال 42 به سربازان در گهواره خود اشاره کردند، دیدیم که 15 سال بعد آن سربازان در گهواره، پیشتازان بزرگترین انقلاب قرن شدند.
وی با اشاره به دیداری که در دهۀ 70 با محوریت ادبیات کودک با رهبر انقلاب داشته‌اند، گفت: رهبر انقلاب در این دیدار فرمودند اگر به اهمیت کاری که دارید انجام می‌دهید واقف بودید، از خواب شب خود برای تحقق این خواسته می‌گذشتید.
سرشار گفت: از نظر نقد و پژوهش ادبی، هیچ‌کس به اندازۀ من کار انجام نداده که البته کیفیت آن را باید دیگران نظر دهند. سال 67 یک تحقیق تحلیلی مبتنی بر آمار مستند انجام داده‌ام که از نتایج آن این بود که قبل از پیروزی انقلاب و در 11 سال منتهی به انقلاب اسلامی 154 عنوان کتاب کودک و نوجوان منتشر شده که در شش هفت سال بعد از پیروزی انقلاب، این رقم به 256 اثر رسیده است که نشانگر رشد 70 درصدی در این حوزه است. تیراژ کتاب در حوزۀ کودک و نوجوان تا پیش از پیروزی انقلاب در حد 3 هزار نسخه بود که پس از پیروزی انقلاب این رقم به 200 هزار نسخه نیز برای یک کتاب رسید. پیش از انقلاب به‌ندرت کتاب کودکی به چاپ دوم می‌رسید.
این پژوهشگر ادبیات داستانی در ادامه در مقایسه میان آثار پیش از انقلاب و پس از آن گفت: متوسط 11 سال قبل از انقلاب، نسبت ترجمه به تألیف 74 درصد در برابر 36 بوده که پس از انقلاب این میزان زیر و رو شد که 67 درصد آن تألیف و 33 درصد ترجمه بوده است، متأسفانه امروز حدوداً 38 درصد آثار تألیفی و حدود 72 درصد آن‌ها ترجمه است که نشان می‌دهد ما به دورۀ جاهلیت قبل از انقلاب بازگشتیم.
سرشار در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مراکزی که در حوزۀ کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند، گفت: در کشور مراکزی هستند که خود را متولی ادبیات کودک می‌دانند، در حالی که هیچ‌یک در مسیر آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب کار نمی‌کنند که بخش زیادی از آن به‌خاطر بدنۀ مدیران آن‌ها است و این کشور مرکزی نیاز دارد که با مبانی فکری و ارزشی ثابت، ادبیات کودک را نجات دهد. امروز نویسنده‌های ما هر چه دلشان بخواهد می‌نویسند، در صورتی که رصد و نیازشناسی وظیفۀ نویسنده نیست، بلکه نیاز است مرکزی باشد تا نیازهای جامعه در حوزۀ ادبیات را رصد کند و به نویسندگان توصیه کند.
* رحماندوست: تاریخ انقلاب اسلامی مملو از سوژه‌های ادبیات داستانی برای نوجوانان است
مجتبی رحماندوست در این نشست گفت: دست کم گرفتن ادبیات کودک و نوجوان و لزوم تولید آثار بومی و تقویت‌کنندۀ حس ملی و عاطفی اهمیت بسیاری دارد، در حالی که نباید خود را از ترجمۀ خوب آثار خارجی غافل کنیم و باید یادآور شد که غرب به سوی فروپاشی خانواده حرکت می‌کند و ادبیات داستانی کودکان و نوجوانان غربی، بی‌پدر و مادر است. امروز، در غرب پدر و مادرها مجهول‌الهویه هستند.
این کارشناس ادبیات کودک و نوجوان گفت: رابرت مرداک می‌گوید؛ برای نابودی ایران باید مقدسات را در این کشور نابود کنیم و برای رسیدن به این مهم، راهی نداریم مگر اینکه مادر را به لجن بکشانیم و زمانی که مادر در فرهنگ ایرانی به لجن کشیده شود، مقدسات از بین می‌رود و نابودی ایران حتمی است. در شرایط کنونی ایران، استراتژی «به جای» در حال نابود کردن مقدسات فرهنگ اسلامی ـایرانی است.
وی افزود: ایجاد ترس از روح و قیامت دینِِ بچه‌های ما را در ادبیات ترجمه‌ای نابود می‌کند، ترویج داروینیسم و یهودیت در این ادبیات بروز دارد. تاریخ انقلاب اسلامی و تاریخ پر از سوژه‌های ادبیات داستانی برای نوجوانان است که باید به سراغ آن‌ها رفت. ضرورت تندکردن ریتم تولید آثار متناسب با اندیشه‌های ایرانی احساس می‌شود. استفاده از ابزار قصه‌گویی برای بچه‌ها و ایستادگی بر سر مواضع باید مورد توجه قرار گیرد. نویسندگان ما مبانی نظری را یاد بگیرند اما آن‌ها را به کار نبندند و منتقدین سخت‌گیر را جدی نگیرند.
* رضویان: فقدان درونمایۀ ارزشمند در داستان‌های خردسالان دیده می‌شود
در بخش دیگری از این نشست، خانم شرف‌رضویان با اشاره به روایتی از پیامبر اسلام(ص)، به اهمیت ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: فقدان درونمایۀ ارزشمند در داستان‌های خردسالان دیده می‌شود، زیرا خردسالان فطرتاً میل به‌خوبی دارند و نویسندگان امروزی به این مسئله بی‌توجه هستند و حتی گاهی موجب بدآموزی نیز می‌شوند، همچنین نویسندگان به‌خاطر کمبود مطالعه، از قصه‌گویی بی‌بهره هستند و خوب است به منابع کهن رجوع شود.
وی افزود: به کار بردن تخیل بی حد و حصر در آثار خردسال بسیار زیاد است، در حالی که خردسال در این سن قابلیت تخیل زیادی ندارد و تنها این مسئله زمینۀ تشویش او را فراهم می‌کند و این مشکلات عمومی گریبانگیر داستان‌های کودک در سال‌های اخیر است.
شرف‌رضویان در بخش پایانی سخنانش گفت: اگر به این باور برسیم که داستان نقش تربیتی می‌تواند داشته باشد، اثرات خوبی را شاهد خواهیم بود. نویسندگان حوزۀ خردسال آموزش ببینند و باید و نبایدهای این حوزه را بشناسند. به نظرم باید روی این حوزه سرمایه‌گذاری شود تا آثار خوب بیشتری تولید شود.